Yatırım İçin Bütçe Oluşturmaya Nasıl Başlarım?

Yatırım İçin Bütçe Oluşturmaya Nasıl Başlarım?

Yatırım yapmak, finansal geleceğinizi güvence altına almanın önemli bir yoludur. Ancak yatırım yapmadan önce sağlam bir bütçe oluşturmak, başarılı bir yatırım stratejisinin temel taşıdır.

Bütçe oluşturma süreci, finansal durumunuzu kapsamlı bir şekilde değerlendirerek başlar. Gelirlerinizi ve harcamalarınızı gözden geçirerek nerelerde tasarruf yapabileceğinizi ve hangi alanlarda fazla harcama yaptığınızı belirleyebilirsiniz.

Yatırım bütçesi oluştururken dikkate almanız gereken bir diğer faktör, yatırım hedeflerinizin ne olduğudur. Kısa vadeli mi yoksa uzun vadeli mi yatırım yapmayı planladığınızı belirlemek, bütçenizi nasıl yönlendireceğinizi ve hangi yatırım araçlarını seçeceğinizi etkiler. Örneğin, uzun vadeli yatırımlar için hisse senetleri veya emlak gibi seçenekler değerlendirilebilirken, kısa vadeli hedefler için daha likit yatırım araçları tercih edilebilir.

Yazımızı inceleyerek yatırım için bütçe oluşturmaya nasıl başlayacağınız hakkında daha fazla fikir edinebilirsiniz.

50 / 30 / 20 Kuralı

50 / 30 / 20 kuralı yatırım için bütçe ayırmakta yararlanabileceğiniz popüler yöntemlerin başında gelir. Bu kural, gelirinizi üç ana kategoriye ayırarak harcamalarınızı ve birikimlerinizi daha düzenli bir şekilde yönetmenize katkıda bulunur.

50/30/20 kuralına göre, net gelirinizin %50'sini temel ihtiyaçlarınıza ayırmanız önerilir. Bunun içinde kira veya mortgage ödemeleri, faturalar, gıda, giyim ve ulaşım gibi temel yaşam giderleri olabilir. Örneğin, yıllık 50.000 TL net geliri olan bir kişinin, bu kural çerçevesinde 25.000 lirasını ihtiyaçlarına harcaması uygundur.

Gelirinizin %30'u ise isteklerinize, yani eğlence, sosyal aktiviteler ve lüks harcamalara ayrılır. Bu kategori, hayatın tadını çıkarmanıza yardımcı olan harcamaları içerir.

Örneğin, dışarıda yemek yemek, hobileriniz için harcamalar yapmak veya tatil planları bu grupta yer alır. 50.000 TL yıllık geliri olan birinin bu kategori için 15.000 liralık bir bütçe ayırması, kendine keyif alacak bir yaşam alanı yaratmasına olanak tanır.

Gelirinizin %20'si birikim ve yatırımlara ayrılmalıdır. Bu tutar, acil durum fonu oluşturmak, gelecekteki büyük harcamalar için birikim yapmak veya yatırım planlarınızı hayata geçirmek için kullanılabilir.

Her ne kadar 50/30/20 kuralı genel bir rehber olarak faydalı olsa da, herkesin finansal durumu farklıdır ve bu nedenle bu yüzdeler kişinin yaşam koşullarına, gelir düzeyine ve bireysel hedeflerine göre esneklik gösterebilir.

50 / 15 / 5 Kuralı

Bütçeleme konusunda popüler olan bir başka yaklaşım da 50/15/5 kuralıdır. Yaklaşıma göre net gelirinizin %50'si temel yaşam masraflarınıza ve borç ödemelerinize ayrılmalıdır. Gelirinizin %15'i ise emeklilik için biriktirilmelidir. İster bireysel emeklilik planlarına katkıda bulunun ister işvereninizin sunduğu emeklilik planlarını değerlendirin, %15'lik bu oran, emeklilik fonunuzu istikrarlı bir şekilde büyütmenizi sağlar.

Gelirin %5'i ise acil durum fonuna ayrılmalıdır. Bu fon, beklenmedik harcamalar veya gelir kaybı durumlarında size finansal güvence sağlar. Ani bir sağlık sorunu, iş kaybı veya acil bir onarım gibi durumlarda bu birikim sizi zor durumda kalmaktan kurtarabilir.

50/15/5 kuralı, bütçenizin %70'ini bu üç ana kategoride yönetmenizi önerirken geriye kalan %30'u nasıl kullanacağınızı tamamen size bırakır. Kalan miktarı eğlence, seyahat, yatırım veya daha fazla birikim için değerlendirebilirsiniz.

Konut için %30 Kuralı

Konut harcamalarını yönetirken sıkça dile getirilen bir bütçeleme kuralı, gelirinizin %30’undan fazlasını kira veya ipotek ödemelerine ayırmamanız gerektiğidir. Bu kural, 1960'larda kamu konut politikaları çerçevesinde ortaya atılmıştır ve o dönemde, gelirle uyumlu bir konut maliyeti standardı olarak kabul edilmiştir. Ancak yıllar içinde gayrimenkul fiyatlarının artması ve gelirlerdeki durgunluk, %30 kuralının günümüz koşullarında her zaman geçerli olmadığını göstermektedir.

Kendi finansal durumunuza ve yaşadığınız bölgedeki konut piyasasına göre %30’luk oranı yeniden değerlendirmek gerekebilir. Özellikle yüksek kira veya konut fiyatlarının olduğu bölgelerde, bu oranı korumak zorlayıcı olabilir. Ancak harcamalarınızı dikkatlice planlayarak ve iyi bir araştırma yaparak konut masraflarınızı optimize edebilirsiniz.

Günümüzde özellikle milenyum kuşağı, gelirlerinin önemli bir bölümünü kira ödemelerine ayırmak zorunda kalmaktadır. Bu da birikim yapmayı zorlaştırabilir. Bu nedenle konut masraflarınızı kontrol altına almanın yollarını bulmak, finansal güvenliğinizi sağlamak için kritik bir adım olabilir.

Örneğin, daha uygun fiyatlı bir bölgede yaşamayı tercih etmek, ev arkadaşlarıyla kira paylaşımı yapmak veya ev kredisi oranlarını karşılaştırarak en iyi teklifi bulmak gibi stratejilerle konut masraflarınızı azaltabilirsiniz.

Bütçe Nasıl Oluşturulur?

Bütçe oluşturmak, finansal sağlığınızı korumanın temel adımlarından biridir. Paranızı etkili bir şekilde yönetebilmek için, giren paranızın çıkan paranızdan fazla olup olmadığını anlamak hayati önem taşır. Bu temel ilke, zamanla tasarruf yapmanıza ve net değerinizi artırmanıza yardımcı olacak anahtar bir prensiptir. Şimdi bu süreci daha yakından inceleyelim.

Gelirler

Gelirinizi iki ana kategoride değerlendirebilirsiniz: brüt gelir ve net gelir. Brüt gelir, vergiler ve kesintiler hariç toplam kazancınızdır. Bu tutar, ana işinizden kazandığınız ücretlerin yanı sıra yan işlerden elde ettiğiniz gelirleri ve yatırım hesaplarından elde edilen gelirleri de içerir.

Net gelir ise vergilerden sonra elinize geçen, bütçe yaparken dikkate almanız gereken gerçek para miktarıdır. Bütçeleme sürecinde net gelir üzerinden hareket etmek, gerçekten harcayabileceğiniz miktarı belirlemenize yardımcı olur.

Harcamalar

Harcamaları da sabit ve değişken maliyetler olmak üzere ikiye ayırmak mümkündür. Sabit maliyetler, genellikle her ay düzenli olarak ödemeniz gereken giderlerdir. Bunlar arasında kira veya ev kredisi ödemeleri, öğrenci kredisi ödemeleri, araba taksitleri gibi borçlar ve temel ihtiyaçlarınız olan yiyecek ve giyim masrafları bulunur.

Örnek bir liste oluşturmak isterseniz:

• Sabit Maliyetler: Kira, ev kredisi, borç ödemeleri, sigorta primleri, gıda, temel giyim.
• Değişken Maliyetler: Eğlence, dışarıda yemek, tatil, lüks alışverişler

Bu türden bir liste hazırlayarak yaşam maliyetinizi net bir şekilde görebilirsiniz. Aylık harcamalarınızı hesapladıktan sonra yıllık giderlerinizi bulmak için bu miktarı 12 ile çarpabilirsiniz. Ardından yıllık harcamalarınızı yıllık net gelirinizle karşılaştırarak her yıl paranızın ne kadarını harcadığınızı belirleyebilirsiniz.

Bütçenizi Gözden Geçirme

Bütçenizi oluşturduktan sonra düzenli bir gözden geçirmeyi alışkanlık haline getirmek faydalıdır. Ayda bir kez ne kadar para kazandığınızı ve bu parayı nereye harcadığınızı gözden geçirmek için zaman ayırın. Bu süreçte eski alışkanlıkları bırakabilir veya gereksiz harcamaları tespit edebilirsiniz. Ayrıca artık kullanmadığınız abonelikler gibi gereksiz harcamaları keserek daha fazla tasarruf edebilirsiniz.

Acil Durumlar için Fon Ayırın

Mali açıdan zor zamanlara karşı hazırlıklı olmak için kenarda bir acil durum fonunun olmasında fayda vardır. Hayatın beklenmedik olaylarla dolu olduğunu unutmamak gerekir; sağlık sorunları, ani iş kaybı, ev veya araç tamiratları gibi beklenmedik harcamalar her an ortaya çıkabilir. Bu tür durumlarla karşılaştığınızda acil durum fonunuz, borç almak zorunda kalmadan bu maliyetleri karşılamanızı sağlar ve finansal stresinizi azaltır.

Acil durum fonu oluşturmanın ilk adımı, bu fonun ne kadar büyük olması gerektiğini belirlemektir. Genel bir kural olarak acil durum fonunuzun, üç ila altı aylık temel yaşam giderlerinizi karşılayacak kadar birikime sahip olması önerilir. Bu miktar, kira veya ev kredisi ödemeleri, gıda, sigorta primleri ve diğer zorunlu harcamaları içerir. Bu sayede işsiz kaldığınızda ya da büyük bir beklenmedik masrafla karşılaştığınızda günlük yaşamınızı sürdürebilecek bir finansal güvenceye sahip olursunuz.

Acil durum fonunuza düzenli olarak katkıda bulunmak, bu fonun hızla büyümesine yardımcı olacaktır. Bütçenizi oluştururken her ay belirli bir miktarı bu fona ayırmayı hedefleyin. Örneğin, aylık gelirinizin %5'ini acil durum fonuna koyarak zamanla önemli bir birikim oluşturabilirsiniz. Fonunuzu birikim hesaplarında veya likiditesi yüksek yatırım araçlarında tutarak ihtiyaç duyduğunuzda hızlıca erişim sağlayabilirsiniz.

Gelecek için Yatırım Yapın

Gelecek için yatırım yapmak, finansal hedeflerinize ulaşmak ve uzun vadeli güvenliğinizi sağlamak için atmanız gereken en önemli adımlardan biridir. Ancak bu süreçte farklı öncelikler arasında denge kurmak zor olabilir.

Örneğin, bir ev sahibi olmayı mı planlıyorsunuz yoksa emeklilik için mi birikim yapıyorsunuz? Her iki hedef de önemli olabilir, ancak zamanlamaları ve öncelikleri kişisel durumunuza bağlı olarak değişir.

Yatırım yapmak için belirli bir yüzde hedefi koymak zor olabilir, çünkü her bireyin hedefleri ve mali durumu farklıdır. Ancak genel bir kural olarak emeklilik döneminde yıllık gelirinizin %70 ila %80'ini harcamayı bekleyebilirsiniz. Bu nedenle emeklilik planlamasına mümkün olan en erken dönemde başlamak, bileşik getiriler sayesinde gelecekte büyük bir fark yaratabilir.

• Bütçeleme sürecinde, sizin için neyin işe yaradığını bulmak ve hedeflerinize ulaşmak için yaklaşımınızı ayarlamak önemlidir. Bunu başarmak için şu adımları takip edebilirsiniz:
• İlk adım, net gelirinizi yani vergiler ve kesintiler sonrasında elinize geçen parayı belirlemektir.
• İhtiyaçlarınızı ve isteklerinizi ayırarak harcamalarınızı listeleyin.

Harcamalarınızı net gelirinizden çıkararak bütçenizi dengeleyin. Pozitif bir bakiyede kalırsanız tasarruf veya yatırım yapma potansiyeliniz vardır. Negatif bir bakiye ise borç birikiyor olabileceğinizi gösterir.

Bugün bulunduğunuz finansal durumu değerlendirmek ve paranızı nasıl yönettiğinizi ölçmek, gelecekteki harcama, tasarruf ve yatırım alışkanlıklarınızı belirlemenize katkıdır. Bu türden bilinçli bir yaklaşım, uzun vadeli hedeflerinize ulaşmanızda size rehberlik eder ve sağlam bir finansal plan oluşturmanızı sağlar.