Temettü (kar payı) bir şirketin hisse senetlerini elinde bulunduran yatırımcılara, şirketin karınn bir miktarını dağıtmasıdır. Bu pay dağıtımı, hisse senedi sahiplerine yapılan brüt nakit ödeme şeklinde olabilir veya hisse senetleri şeklinde verilebilir. Bir başka ifade ile temettü, yatırımcıların hisse senetleri yoluyla elde ettikleri getiri şeklinde de tanımlanabilir.
Temettü ödemesi, genellikle şirketin yıllık karından bir bölümünün belirli bir oranında yapılır ve şirketin yönetim kurulu tarafından kararlaştırılır. Yatırımcılar, temettü ödemelerini düzenli olarak almaları nedeniyle temettü verimi gibi bir oran kullanarak, şirketlerin performanslarını karşılaştırabilir ve değerlendirebilirler.
Sorular ve cevaplarla temettü hakkında bilmeniz gereken her şey...
Temettü oranı, hisse başına düşen temettü miktarının hisse fiyatına bölünmesi ile hesaplanır. Matematiksel olarak şu şekilde gösterilebilir:
Temettü Oranı = Hisse Başına Temettü / Hisse Fiyatı
Örneğin, bir şirketin hisse fiyatı 50 TL iken, hisse başına ödediği temettü 2,5 TL ise, temettü oranı şöyle hesaplanabilir:
Temettü Oranı = 2,5 TL / 50 TL = 0,05 veya %5
Bu hesaplama, yatırımcılara hisselerin temettü verimliliği hakkında bilgi verir ve yatırımcıların farklı hisseler arasında karşılaştırma yapmalarına yardımcı olur.
Borsa İstanbul'a ilgi duyan yatırımcıların en fazla merak ettiği konular arasında; hangi hisselerin temettü verdiği, temettü verimliliği yüksek olan hisseler ve temettü hisseleri bulunur.
Borsada temettü hisseleri, BIST Temettü Endeksi ve BIST Temettü 25 Endeksi olmak üzere iki kategoriye ayrılır ve hesaplanır.
BIST Temettü Endeksi, Yıldız Pazar, Ana Pazar ve Alt Pazar'da işlem gören son üç yıl içinde nakit temettü ödemesi yapan şirketlerin hisselerini içerir.
BIST Temettü 25 Endeksi, BIST Temettü Endeksi'nde yer alan hisselerin temettü verimlerine göre yapılan sıralama sonucu ilk 2/3 diliminde yer alan, piyasa değeri en büyük 25 hisseyi içerir.
BIST Temettü ve BIST Temettü 25 Endeksleri 1 Temmuz 2011 tarihinde hesaplanmaya başlamıştır. BIST Temettü 25 Endeksi'ne dahil olacak hisselerin seçiminde, ödenen temettü tutarı, sermaye artırım tutarı ve piyasa değeri dikkate alınır.
Temettü verimi, bir şirketin hisse başına ödediği kar payı oranından hesaplanır ve o şirketin temettü verimliliğini gösterir. Geçmişe dönük gerçekleşmelerle geleceğe yönelik projeksiyonlar ardından ortaya çıkan tahmini ödeme miktarı, disiplini ve beklentileri; o şirketin temettü verimliliği hakkında çeşitli ipuçları verir.
Ödenen temettü, bir şirketin mali döneminde ödediği toplam brüt nakit temettü tutarını ifade eder.
Bir şirketin temettü verimi, hisse başına ödediği kar payı oranından yola çıkılarak hesaplanır. Temettü verimi, aynı zamanda şirketin piyasa fiyatı ve karlılığına da bağlıdır. Temettü verimi hesaplaması için şirketin son dönem finansal tabloları incelenir ve bu tablolardaki veriler kullanılarak hesaplama yapılır.
Temettü verimi, hisse başına düşen kar payı tutarı ile hissenin piyasa fiyatı arasındaki orana göre belirlenir. Bir örnekle açıklamak gerekirse; ABC şirketi, son mali yılını tamamlamış ve hisse başına 2 TL brüt nakit temettü dağıtmıştır. Şirketin hisse başına fiyatı ise 40 TL'dir. Bu durumda ABC şirketinin temettü verimi şu şekilde hesaplanabilir:
Yani ABC şirketi, hisse başına 40 TL'lik bir fiyatla işlem gördüğünde, hissedarlarına her hisse başına 2 TL brüt nakit temettü dağıtarak %5 temettü verimi elde etmiştir.
Temettü dağıtımı, şirketin hissedarlarının yatırım hesaplarına temettü ödemesi gerçekleştirmesidir. Bir şirketin temettü dağıtacağı tarih, genellikle şirket tarafından belirlenir ve yatırımcılara açıklanır. Temettü dağıtımı genellikle yıllık veya yarı yıllık olarak yapılır. Temettü dağıtımı öncesinde, şirketin genel kurul toplantısında temettü dağıtım oranı belirlenir.
Temettü dağıtan bir şirketin hissesine sahip olan yatırımcılar, temettü dağıtım tarihinde, hisselerinin aldığı temettü tutarını hesaplarına yatırılır. Temettü oranı, hisse senedinin fiyatına oranla belirlenir. Dolayısıyla, yatırımcılar hisse senetlerinin fiyatının düşük olduğu dönemlerde daha yüksek bir temettü oranı alabilirler.
Borsada temettü almak için öncelikle temettü veren bir şirketin hisse senedine sahip olmak gerekir. Yatırımcılar genellikle uzun vadeli bir strateji kullanarak hem şirketin performansından kaynaklı fiyat artışından hem de temettü ödemelerinden faydalanarak getiri elde etmeye çalışırlar.
Şirketler, genellikle belirli dönemlerde temettü dağıtımı yaparlar ve bu dönemlerin öncesinde ilan ederler. Temettü almak için hisse senedi ne zaman alınmalıdır sorusunun cevabı ise hisse senedinin "temettü hakkı kazanma tarihi"dir. Bu tarih, ilgili şirketin belirlediği tarihtir ve genellikle şirketin genel kurul toplantısından sonra açıklanır. Temettü hakkı kazanma tarihinden önce hisse senedi satın alan yatırımcılar, ilgili dönemde açıklanacak olan temettüden yararlanabilirler. Ancak temettü hakkı kazanma tarihinden sonra satın alınan hisse senetleri temettüden yararlanamazlar.
Temettü avansı, bir şirketin mali yıl sonuçlarının açıklanmasını beklemek yerine, yıl içinde hissedarlara kısmi bir kar payı dağıtmasıdır. Bu dağıtılan kar payı, şirketin mali performansına göre belirlenir. Temettü avansı, genellikle mali yılın ortasında veya sonunda ödenir ve genellikle yıllık kar payından daha küçük bir miktarı kapsar.
Temettü avansı, şirketin nakit akışı için önemli bir araçtır ve yatırımcılar için de cazip olabilir, çünkü yıl sonundaki daha büyük bir temettü ödemesinden önce nakit akışı sağlar. Ancak, temettü avans ödemeleri, şirketin finansal durumu hakkında belirli bir bilgi sağlamadığı için, hissedarlar tarafından dikkatle takip edilmelidir.
Şirketler genellikle temettü ödemesi yaptıkları tarihi önceden duyururlar ve bu tarihler genellikle şirketin internet sitesinde ve Kamuyu Aydınlatma Platformu'nda (KAP) yayınlanır. Temettü ödemesi yapılan tarihte, hisse senedi fiyatı, ödeme tutarı kadar düşer. Örneğin, 1 TL temettü ödemesi yapan bir şirketin hisse senedinin fiyatı ödeme tarihinde 1 TL azalacaktır.
Temettü ödemeleriyle ilgili bildirimleri websitemizdeki duyurular aracılığıyla ya da Piapiri uygulamamızdan takip edebilirsiniz.
Temettü fonları, temettü ödemesi yapan şirketlerin hisselerinden oluşan bir yatırım fonu türüdür. Bu fonlar, yatırımcılara düzenli temettü ödemesi yapmak ve hisse senedi fiyatlarındaki artıştan faydalanmak amacıyla tasarlanmıştır.
Temettü fonları, yatırımcılar için uzun vadeli bir yatırım seçeneği olarak borsa aracı kurumları tarafından sunulur. Bu fonlar, hisse senetleri yatırım fonlarına benzer şekilde işlem görürler. Yatırımcılar, bir temettü fonuna yatırım yaparak portföyündeki hisse senetlerine yatırım yapmış olurlar ve fonun performansı doğrultusunda kazanç sağlarlar.
Temettü dağıtımı yapılan tarihte hisse senedi fiyatı, ödeme tutarı kadar düşer. Ancak temettü ödemesi hisse fiyatları üzerinde olumlu bir etki de yapabilir. Bunun nedeni, temettü dağıtımının yatırımcıların şirkete olan güvenini artırması ve dolayısıyla hisse fiyatlarını desteklemesidir.
Temettü büyümesi, bir şirketin temettü ödemelerindeki artışı ifade eder. Bu artış genellikle yıllık olarak ifade edilir ve bir şirketin geçmiş yıllardaki temettü ödemeleri ile karşılaştırılır.
Örneğin, bir şirketin bir yıl önce hisse başına 1 TL temettü ödediğini ve bu yıl hisse başına 1,20 TL temettü ödediğini varsayalım. Bu durumda, şirketin temettü büyümesi yüzde 20'dir.
Temettü büyümesi, bir şirketin karlılığı, nakit akışı ve yatırım ihtiyaçları gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir ve yatırımcılar için son derece önemlidir; çünkü şirketin stabil ve büyüyen bir gelir kaynağına sahip olduğunu gösterir.
Temettü beyan sınırı, hisse senetlerinden elde edilen temettü gelirlerinin beyan edilip edilmeyeceğini belirleyen, vergilendirme ile ilgili bir kavramıdır. Her ülkenin kendi vergi kanunlarına göre belirlediği temettü beyan sınırı değişebilir.
Temettü beyan sınırının belirlenmesinin nedeni, küçük yatırımcıların beyan yükümlülüğünden muaf tutulmasıdır. Temettü beyan sınırı 2023 yılı için 150.000 TL olarak açıklanmıştır.
Bir örnek üzerinden açıklamak gerekirse;
Bir yatırımcı 5.000 TL temettü geliri elde etmiş ve şrke de %10 oranında vergi kesintisi yapmış olsun. Yatırımcı, bu gelir için vergi beyannamesi vermek zorunda mıdır?
Öncelikle, vergi beyannamesi verme zorunluluğunun olup olmadığını belirlemek için yıllık beyan haddine bakmak gerekmektedir. Dolayısıyla, yatırımcının elde ettiği 5.000 TL temettü geliri, yıllık beyan haddinin altında kaldığı için vergi beyannamesi verme zorunluluğu yoktur.
Bir sonraki adımda vergi hesaplamasına geçelim. Yatırımcının elde ettiği brüt temettü tutarı, vergi kesintisi öncesindeki tutarıdır ve şirket tarafından %10 oranında vergi kesintisi yapılır. Dolayısıyla, yatırımcının brüt temettü tutarı 5.555,56 TL'dir ve vergi kesintisi 555,56 TL olarak hesaplanır.
Vergi matrahı, brüt temettü tutarının yarısıdır ve 2.777,78 TL'dir. Bu tutar üzerinden hesaplanacak gelir vergisi oranı, yatırımcının toplam gelirine bağlıdır. Örneğin, yatırımcının toplam geliri 100.000 TL ise, gelir vergisi oranı %27'dir ve hesaplanacak gelir vergisi tutarı 749,38 TL olur.
Yatırımcının sadece temettü geliri olduğu varsayımıyla hesaplama yaparsak, vergi kesintisi yüzde 10 olduğundan ve 5.000 TL'nin yüzde 10'u 500 TL olduğundan, yatırımcının ödeyeceği vergi tutarı 500 TL'dir. Dolayısıyla yatırımcı, elde ettiği 5.000 TL temettü geliri için 500 TL vergi ödemiş olacaktır.
Temettü almak, yatırımın mevcut getirisini artırabilir ve belirli bir düzeyde getiri sağlayabilir. Buradan hareketle temettü hisselerine yatırım yapmak kendi içinde değerlendirilmesi gereken uzun vadeli bir stratejidir.
Bununla birlikte, yüksek temettü dağıtan şirketler 2024 genellikle daha az büyüme potansiyeline sahip olabilirler. Yatırımcıların, temettü verimi sunan hisseleri seçerken, şirketin finansal durumunu ve uzun vadeli büyüme planını da dikkate almaları önerilir.