Menkul Kıymet Nedir?
Menkul kıymetler, sermaye piyasalarında işlem gören değerli evrak ve finansal enstrümanlar olarak tanımlanabilir. Bunlar; hisse senetleri, tahviller, bonolar gibi çeşitli formlarda olabilir.
Yatırım yaparken portföy çeşitlendirme imkânı sunan menkul kıymetler, finansal varlık yönetimi için önemli araçların başında gelir. Aynı zamanda şirketler de menkul kıymetler aracılığıyla sermaye toplayarak büyüme ve genişleme projelerini finanse edebilirler.
Siz de menkul kıymetler hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız yazımızı incelemeye devam edebilirsiniz.
Menkul Kıymet Ne Demek?
Menkul kıymet, taşınabilen yatırım araçları şeklinde tanımlanabilir. Sermaye piyasalarında alım satıma konu olan finansal bir varlık veya değerli evrak olarak ifade edilebilir.
Şirketlerin sermaye ihtiyaçlarını karşılamak, yatırımcılara yatırım fırsatları sunmak ve ekonomik kaynakların etkin bir şekilde dağıtılmasını sağlamak için kullanılır. Hisse senetleri, tahviller ve bonolar menkul kıymetlerin temel örnekleridir.
Menkul Kıymet Borsası Nedir?
Menkul kıymet borsası; hisse senetleri, tahviller ve diğer menkul kıymetlerin alım satımının yapıldığı düzenlenmiş bir pazar yeridir.
Menkul kıymetler borsası; şirketlerin sermaye toplamasına, yatırımcıların yatırım yapmasına ve menkul kıymetlerin fiyatlarının belirlenmesine olanak tanır. Aynı şekilde şirketler, borsada hisse senedi ihraç ederek sermaye toplayabilir ve büyümelerini finanse edebilir.
Tüm bu yönleriyle menkul kıymetler borsasının gerek ülkeler gerek şirketler gerekse yatırımcılar için çeşitli işlevleri vardır. Bunları aşağıdaki tabloda görebilirsiniz:
Ülkeler İçin İşlevleri | Şirketler İçin İşlevleri | Yatırımcılar İçin İşlevleri |
Menkul kıymet borsası, ülkeler için önemli bir ekonomik kaynak olarak işlev görür. Piyasada işlem gören hisse senetlerine olan ilgi, ülkenin ekonomik durumunun göstergelerinden biri olarak kabul edilir. | Şirketler, hisse senetlerini halka arz ederek kredi gibi geleneksel finansman yöntemlerine kıyasla daha az maliyetle sermaye elde edebilir. | Yatırımcılar; hisse senedi, bono ve tahvil gibi menkul kıymetleri bu borsalarda kolayca alıp satabilir ve bu işlemlerden kâr elde edebilirler. |
Borsadaki hareketler, uluslararası yatırımcıların ve finansal piyasaların ülkeye olan güvenini yansıtır. | Halka arz, şirketlerin hızlı bir şekilde büyümesine ve genişlemesine olanak tanır. | Borsa, yatırımcılara kısa ve uzun vadeli yatırım seçenekleri sunar. Böylece çeşitli yatırım hedeflerine ve risk profillerine uygun seçenekler bulabilirler. |
Borsanın performansı, genel ekonomik büyümenin ve sağlığın bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. | Bir şirketin hisselerinin borsada ilgi görmesi, onun piyasadaki prestijini ve bilinirliğini artırarak büyümesinde olumlu bir etki yaratabilir. | Menkul kıymet borsası, piyasa trendleri ve şirket performansları hakkında bilgi sunar. Böylece yatırımcılar daha bilinçli kararlar alabilirler. |
Menkul Kıymetlerin Özellikleri
Menkul kıymetler, finansal piyasaların temel yapı taşlarından biridir. Bu finansal araçlar; hisse senetleri, tahviller ve diğer değerli evraklar gibi çeşitli formlarda bulunur.
Menkul kıymetlerin yatırımcılara çeşitli fırsatlar sunan başlıca özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Yasal olarak değerli evrak kategorisinde yer alır.
- Piyasa değeri, yatırımcıların talebine, ekonomik koşullara, şirket performansına ve genel piyasa eğilimlerine bağlı olarak dalgalanabilir.
- Genellikle yüksek likiditeye sahiptir. Böylece yatırımcılar sahip oldukları varlıkları hızlı bir şekilde nakde çevirebilirler.
- Yatırımcılara farklı getiri potansiyelleri sunabilir. Örneğin, hisse senetleri genellikle yüksek ve volatil bir getiri fırsatı vadedebilirken tahviller daha düşük ancak sabit getirilere sahip olabilir.
- Küçük yatırımcılardan büyük kurumsal yatırımcılara kadar farklı tipte sermaye sahipleri bu piyasalarda işlem yapabilir.
- Bu değerli evraklar, genellikle büyük miktarlarda çıkarılır ve geniş yatırımcı kitlelerine halka arz edilir. Böylece yatırımcılar, çeşitli yatırım seçeneklerine kolayca erişim sağlayabilir.
- Yatırımcılara portföylerini çeşitlendirme imkânı sunar. Farklı sektörlerde ve varlık sınıflarında yatırım yaparak risk dağıtımı mümkündür.
- Menkul kıymetler, nama veya hamiline yazılı olarak düzenlenebilir. Bu tür bilgiler şirketin ana sözleşmesinde detaylandırılır.
Başlıca Menkul Kıymetler
Borsada çeşitli özelliklere ve risk-getiri potansiyellerine sahip farklı menkul kıymet türleri yer alır. Aşağıda bunlar hakkında bilgiler bulabilirsiniz.
Hisse Senedi
Hisse senetleri, bir şirketin mülkiyet haklarının bölümlenmiş paylarını temsil eden menkul kıymetlerdir.
Bir hisse senedi satın almak, o şirketin küçük bir kısmına sahip olmak anlamına gelir. Genel olarak özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
- Yatırımcılara şirketin sahiplik haklarından pay verir.
- Şirketler, elde ettikleri kârın bir kısmını hisse senedi sahiplerine temettü olarak dağıtabilir.
- Yüksek oranda hisse senedi sahipleri, şirketin genel kurul toplantılarında oy kullanma hakkına sahip olabilir.
- Genellikle yüksek likiditeye sahiptir ve borsalarda kolayca alınıp satılabilir.
Hisse senetleri, potansiyel olarak yüksek getiri sağlayabilir. Ancak bununla birlikte risk potansiyeli barındırdığını da göz ardı etmemek gerekir. Kâğıdın değeri; şirketin performansına, endüstri koşullarına ve genel ekonomik faktörlere bağlı olarak dalgalanabilir. Hisse senedi fiyatlarını etkileyen faktörler yazımıza göz atarak bu konuda daha fazla bilgi alabilirsiniz.
Tahvil
Tahvil, şirketlerin veya hükümetlerin belirli bir süre için borçlanmak amacıyla çıkardıkları borç senetleridir.
Temelde tahvil satın aldığınızda o tahvili çıkaran kuruma belirli bir süre için borç verirsiniz. Karşılığında da vade sonunda ana paranın dışında belirlenen periyotlarda faiz ödemeleri alma hakkına sahip olursunuz.
Bono
Bonolar, kısa ve orta vadeli borçlanma araçlarıdır. Tıpkı tahvillerde olduğu gibi bir bono almak, o kuruma bir süreliğine borç vermek demektir.
Bono ve tahvil arasındaki en büyük fark ise vade süreleridir. Bonolar, genelde tipik olarak bir yıl veya daha kısa süreli olurken tahviller ise çok daha uzun süreli olabilir.
Yatırım Fonları
Yatırım fonları, birden fazla yatırımcının paralarını bir havuzda toplayarak çeşitli menkul kıymetlere yatırım yapma yöntemidir.
Profesyonel fon yöneticileri tarafından yönetilen bu fonlar; hisse senetleri, tahviller, bonolar ve diğer finansal enstrümanlar gibi çeşitli varlıklar üzerine olabilir. Yatırım fonları, yatırımcılara tek bir yatırımla geniş bir portföy çeşitliliği sunar.
Türev Enstrümanlar
Gelecekteki bir tarihte belirli bir fiyattan varlık alımı veya satımı hakkı veya yükümlülüğü veren finansal sözleşmelerdir. Swaplar, forward sözleşmeleri, vadeli işlemler ve opsiyonlar gibi çeşitli türleri bulunur.
Türev enstrümanların değeri, hisse senetleri, tahviller, emtialar, döviz kurları veya faiz oranları gibi çeşitli dayanak varlıklara bağlıdır.
