Hisse Senedi Nedir, Nasıl Alınır?

Hisse senedi almak, bireysel yatırımcıların şirketlerin başarısına doğrudan yatırım yapmasının en yaygın yollarından biridir. Borsada işlem gören hisseler, piyasa koşullarına ve şirketin performansına bağlı olarak değer kazanabilir veya değer kaybedebilir. Yatırımcılar, doğru hisse senetlerini seçerek ve piyasayı takip ederek yatırımlarından önemli getiriler elde edebilirler.

Peki, hisse senedi nasıl alınır? Hangi mecralardan alım-satım yapabilirsiniz? Bunun gibi tüm sorularınız için yazımızı incelemeye devam edin.

Hisse Senedi (Pay Senedi) Ne Demek?

Hisse ya da diğer bir adıyla pay senedi, bir şirketin sermayesini temsil eden ve sahibine şirket üzerinde mülkiyet hakları veren finansal belgelerdir. Yatırımcılar bu senetleri borsada alıp satabilirler.

Hisse senetleri genellikle şirketler tarafından sermaye artırımı yapmak, yeni yatırımları finanse etmek veya şirketin büyümesini desteklemek amacıyla piyasaya sürülür. Bunları satın yatırımcılar ise söz konusu şirketin sahipleri arasına katılarak şirketin karından pay alma, şirketin yönetim kurulu seçimlerinde oy kullanma ve şirketin varlık dağıtımından pay alma gibi haklara sahip olurlar.

Hisse Senedi Çeşitleri

Hisse senetleri, genellikle haklarına ve özelliklerine göre çeşitli kategorilere ayrılır:

• Adi Hisse Senetleri: Şirketin kârına ve likidasyon durumunda varlıklarına katılma hakkı sağlar. Şirketin yönetim kurulu seçimlerinde oy hakkı verir. Genellikle en yaygın türdeki hisse senetleridir.
• İmtiyazlı Hisse Senetleri: Adi hisse senetlerine kıyasla sahiplerine bazı ekstra haklar veya imtiyazlar sunar. Bu haklar, genellikle temettü ödemelerinde ve şirketin likidasyonu durumunda varlıklardan pay alma hakkında öncelik ya da daha fazla oy hakkı şeklinde olabilir. Ancak tüm imtiyazlı hisse senetleri bu hakları aynı şekilde sunmaz.
• Nama Yazılı Hisse Senetleri: Bu hisse senetleri belirli bir kişinin adına kayıtlıdır. Sahiplik ancak şirketin hisse senedi defterine sahibin değişikliği kaydedilerek transfer edilebilir.
• Hamiline Yazılı Hisse Senetleri: Sahibinin kim olduğuna bakılmaksızın fiziksel olarak elinde bulunduran kişiye ait olan hisse senetleridir. Adi veya imtiyazlı olabilirler.
• Bedelli Hisse Senetleri: Şirketler, sermaye artırımı amacıyla yeni hisse senetleri çıkardığında mevcut hissedarlar yeni hisse senetlerini belirli bir bedel karşılığında satın alabilirler.
• Bedelsiz Hisse Senetleri: Şirketler, bazen mevcut sermayelerini iç kaynaklarından (yeniden değerleme, yedek akçeler vb.) artırabilirler. Bu durumda hissedarlara ek mali yük getirmeden hisse senedi dağıtımı yapılır.

Hisse (Pay) Senedi Alım-Satım Mantığı Nasıl İşler?

Temelde bir şirketin mülkiyetinin küçük bölümlerinin temsil eden hisse senetlerinin alınıp satılması borsa üzerinde gerçekleşir. Yatırımcılar arasında el değiştiren hisselerin değerleri de arz ve talebe göre piyasada serbest olarak belirlenir. Yüksek talep ve sınırlı arz, hisse fiyatını artırabilirken düşük talep ve yüksek arz, fiyatın düşmesine neden olabilir.

Hisse senedi yatırımının temel amacı, bir şirketin başarılı faaliyetlerinin sonucu olarak hisse değerindeki potansiyel artışlardan faydalanmak ve dağıtılan kar paylarıyla ek gelir elde etmektir. Şirketin uzun vadeli değer artışı ve temettü ödemeleri, onun değer yaratma kapasitesi ve mali performansının bir göstergesi olarak kabul edilir.

Borsa yatırımı, yalnızca finansal bir faaliyet olmanın ötesinde piyasanın karmaşık sosyal dinamiklerini ve etkileşimlerini anlamayı gerektiren zihinsel bir etkinliktir. Teorik bilgilerin yanı sıra, bu bilgileri başarılı bir şekilde uygulayabilmek için derinlemesine tecrübe ve pratik bilgi gereklidir.

Hisse Senedi Nasıl Alınır ve Satılır?

Hisse senetlerinin alım satım işlemleri, genellikle bir aracı kurum veya banka aracılığıyla gerçekleştirilir. Yatırımcıların işlem yapabilmeleri için öncelikle bir yatırım hesabına sahip olması önemlidir.

Genel olarak hisse senedi alım satım sürecini şu şekilde özetlemek mümkündür:

• Alım satım işlemlerini gerçekleştirebilmek için bir aracı kurum seçmelisiniz. Aracı kurumlar, borsada işlem yapma yetkisine sahip finansal kuruluşlardır.
• Ardından seçtiğiniz kurumda bir yatırım hesabı açmalısınız.
• Yatırım yapmadan önce piyasayı, sektörleri ve ilgilendiğiniz şirketleri araştırmanız ve analiz etmenizde fayda vardır.
• Seçiminizi yaptıktan sonra aracı kurumun sunduğu uygulama veya platform üzerinden alım satım emirleri verebilirsiniz. Bu emirler doğrultusunda aracı kurum, yatırım hesabınızdan gerekli miktarı kullanarak işlemleri gerçekleştirir.

Hisse Senedi Hangi Mecralardan Alınır ve Satılır?

Hisse senedi alım satım işlemleri için bir aracı kurum üzerinden yatırım hesabı açmanız gerekir. Geniş yetkili aracı kurum ÜNLÜ Menkul tarafından geliştirilen Piapiri uygulamasını mobil cihazlarınıza indirerek hemen işlem yapmaya başlayabilirsiniz.

Hisse Senedi Emir İşlemleri Nasıl Yapılır?

Yatırımcılar, hisse senedi alım-satım emirlerini bağlı oldukları aracı kurum ya da banka üzerinden çeşitli yöntemlerle (internet, telefon, şahsen vb.) iletebilirler. Emirde hissenin kodu, miktarı, fiyatı ve emrin geçerlilik süresi gibi detaylar yer alır.

Yatırımcı tarafından girilen ve aracı kurum tarafından kabul edilen emirler, ilgili borsaya iletilir ve orada kayıt altına alınır. Böylece emir, piyasayla buluşma sürecine girmiş olur.

Borsa, emirleri fiyat ve zaman önceliğine göre eşleştirir. Dolayısıyla daha düşük fiyatlı satış ve daha yüksek fiyatlı alım emirleri öncelikli olarak işleme konulur. Eşit fiyatlı emirlerde ilk gelen emir önceliklidir. Belirlenen süre içinde eşleşmeyen emirler ya iptal edilir ya da bir sonraki işlem günü için beklemeye alınır.

Emirler karşılandığında yatırımcının hesabından alım için gerekli olan tutar ve ilgili komisyonlar çekilir. Alınan hisse senetleri, ilgili takas ve saklama kurumları tarafından yatırımcının hesabına aktarılır. Böylece işlem, resmiyet kazanmış ve tamamlanmış olur.

Hisse Senedi Yatırımının Avantajları

Hisse senetleri, yatırımcılar için çeşitli avantajlar sunan bir finansal enstrümandır. Bu avantajlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

• Hisse senetleri, şirketlerin değer kazanmasıyla birlikte değerlenir. Yatırımcılar, doğru şirketlere yatırım yaparak şirketin büyümesi ve değer kazanmasıyla birlikte sermayelerinde artış elde edebilirler.
• Birçok şirket, kârlarının bir kısmını hissedarlarına temettü olarak dağıtır. Bu pasif gelir kaynağını kullanarak yatırımcılar, ek gelir elde edebilirler.
• Hisse senetleri, genellikle yüksek likiditeye sahip finansal varlıklardır. Yatırımcılar, hisse senetlerini borsada hızlı ve kolay bir şekilde nakde çevirebilirler.
• Yatırımcılara portföylerini çeşitlendirme ve farklı sektörlerden veya coğrafyalardan şirketlere yatırım yapma imkânı sunar.

Hisse Senedi Sahiplerinin Hakları Nelerdir?

Hisse senetleri, yatırımcılara yalnızca finansal getiri elde etme fırsatı sunmakla kalmaz, aynı zamanda onlara şirketin ortakları olarak çeşitli haklar da tanır. Bu haklar, yatırımcıların şirket üzerinde söz sahibi olmalarını ve kararlara katılımlarını sağlar.

Hisse senedi sahiplerinin temel haklarını şu şekilde sıralamak mümkündür:

• Kâr Payı (Temettü) Alma Hakkı: Yatırımcılar, şirketin dağıtılabilir kârından hisse oranlarına göre pay alır.
• Rüçhan Hakkı: Şirketin sermaye artırımına gitmesi durumunda, mevcut hissedarların yeni çıkarılan hisseleri öncelikli satın alma hakkı bulunur.
• Bedelsiz Hisse Alma Hakkı: Şirketin bedelsiz sermaye artırımı yapması durumunda, mevcut hissedarların, yeni çıkarılan hisselerden oranlarına göre bedelsiz olarak alma hakkı vardır.
• Tasfiye Durumunda Pay Alma Hakkı: Şirketin tasfiye edilmesi halinde, kalan varlıklardan hisse senedi sahipleri hisseleri oranında pay alır.
• Bilgi Alma Hakkı: Yatırımcılar, şirketin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında bilgi alma hakkına sahiptir.
• Özel Denetim Talep Hakkı: Hisse senedi sahipleri, şirketin işleyişi veya finansal durumu hakkında endişeleri varsa, özel bir denetim talebinde bulunabilirler. Eğer genel kurul bu talebi kabul ederse, yatırımcılar mahkemeden özel denetçi atanmasını isteyebilir.