Hisse Seçerken Hangi Analiz Türlerine Bakmalısınız?

Hisse senedi yatırımı, finansal piyasalarda bilinçli ve stratejik adımlar atmayı gerektirir. Doğru hisse senetlerini seçebilmek için çeşitli analiz yöntemlerine başvurmalısınız. Böylece şirketin finansal sağlığını, gelecekteki büyüme potansiyelini ve hisse fiyatının piyasadaki hareketlerini anlayabilirsiniz.

Piyasada işlem gören hisse senetleri, çeşitli faktörlerden etkilenir. Bu faktörler arasında şirketin iç dinamikleri, sektörel gelişmeler, makroekonomik göstergeler ve hatta küresel olaylar yer alır. Hisse senedi analizi, bu geniş etki çeşitliliği anlamak ve en doğru yatırım kararlarını alabilmekte rol oynar.

Finansal piyasalar, sürekli değişen dinamiklere sahiptir ve bu dinamikleri doğru şekilde analiz etmek, başarılı bir yatırımcı olmanın anahtarıdır. Hisse senedi analizi, sadece fiyat hareketlerini izlemekle kalmaz; aynı zamanda şirketin değerini ve potansiyelini anlamayı da içerir.

Yazımızda hisse seçiminde yararlanabileceğiniz başlıca analiz türlerini ve araçları bulabilirsiniz.

Temel Analizde Bakılması Gerekenler

Temel analiz, hisse senedi yatırımlarında en yaygın kullanılan yöntemlerden biridir ve bir şirketin gerçek değerini anlamak için finansal ve ekonomik verilerin derinlemesine incelenmesini içerir. Bu analiz türünde odaklanılan gelir tablosu, bilançolar, nakit akışı gibi finansal belgeler şirketin performansını detaylı bir şekilde ortaya koyar.

Aşağıda temel analizde bakmanız gereken temel unsurlar hakkında bilgi verdik.

Gelir Tablosu

Temel analizde en çok dikkat edilen unsurlardan biri de gelir tablosudur. Gelir tablosu, bir şirketin belirli bir dönemde elde ettiği gelirleri, yaptığı harcamaları ve nihayetinde elde ettiği karı veya zararı gösteren finansal tablodur. Şirketin operasyonel verimliliğini ve karlılığını değerlendirmede önemli bir araçtır.

Gelir tablosu, yatırımcıların bir şirketin satış performansını, maliyet yönetimini ve genel olarak ne kadar karlı olduğunu anlamalarına olanak tanır. Ayrıca gelecek dönemlerdeki büyüme potansiyelini tahmin etmek için de kullanılır.

Bilanço

Temel analizde dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli finansal tablo ise bilançodur. Bilanço, bir şirketin belirli bir tarih itibarıyla sahip olduğu varlıkları, borçları ve özkaynaklarını gösterir. Mali durum hakkında kapsamlı bir bilgi sunar ve yatırımcılara şirketin ne kadar likit, borçlu ya da sermaye açısından güçlü olduğunu değerlendirme imkanı verir.

Bilanço üç ana kısımdan oluşur:

• Varlıklar, şirketin sahip olduğu nakit, alacaklar, stoklar, binalar, makineler gibi değerleri içerir.
• Borçlar, şirketin ödemekle yükümlü olduğu krediler, tedarikçi borçları gibi yükümlülüklerden oluşur.
• Özkaynaklar ise varlıkların borçlardan arındırıldıktan sonra kalan kısmını temsil eder ve şirketin sahiplerine ait olan kısımdır.

Yatırımcılar, bir şirketin bilançosunu analiz ederek borç ödeme kapasitesini, mali yapısını ve uzun vadeli finansal sağlığını değerlendirebilirler. Ayrıca bilanço, şirketin varlıklarını nasıl finanse ettiğini ve bu varlıkların ne kadarının borçla ne kadarının özkaynakla finanse edildiğini anlamak için de önemlidir.

Nakit Akış Tablosu

Nakit akış tablosu, temel analizde bakılması gereken en önemli finansal tablolardan biridir. Bir şirketin belirli bir dönemde gerçekleştirdiği nakit girişleri ve çıkışlarını gösterir.

Nakit akış tablosu, şirketin operasyonel faaliyetlerinden elde ettiği nakit miktarını, yatırım faaliyetlerine harcadığı nakdi ve finansal faaliyetlerden sağladığı ya da ödediği nakit miktarını ayrıntılı bir şekilde sunar. Şirketin likidite durumunu, borç ödeme kapasitesini ve genel mali sağlığını değerlendirmek için büyük öneme sahiptir.

Nakit akış tablosu üç ana bölümden oluşur:

• İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit, şirketin temel iş faaliyetlerinden sağladığı nakdi temsil eder ve bu genellikle şirketin operasyonlarının ne kadar karlı olduğunu gösterir.
• Yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları, şirketin varlık satın alımları veya yatırımları için harcadığı ya da bu tür varlıkların satışından elde ettiği nakdi içerir.
• Finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları ise, borçlanma, sermaye artırımı veya temettü ödemeleri gibi finansal işlemlerden gelen ya da giden nakdi kapsar.

Nakit akış tablosu, kârlı görünen bir şirketin gerçekte ne kadar nakit ürettiğini göstererek yatırımcılara önemli bilgiler sunar. Bu sayede yatırımcılar, şirketin kısa vadeli borç ödeme kapasitesini, nakit pozisyonunu ve büyüme yatırımlarını finanse edebilme yeteneğini daha iyi anlayabilirler.

Brüt Kar Marjı

Brüt kar marjı, bir şirketin satışlarından elde ettiği gelir ile bu satışların maliyeti arasındaki farkı gösteren önemli bir finansal göstergedir. Temel analizde bu oran, bir şirketin üretim veya hizmet sunumu maliyetleri üzerinde ne kadar kontrol sahibi olduğunu anlamak için kullanılır. Brüt kar marjı, satışların maliyetini (örneğin, malzeme, işçilik, üretim giderleri) çıkardıktan sonra geriye kalan kısım olarak hesaplanır.

Yüksek bir brüt kar marjı, şirketin ürünlerini veya hizmetlerini üretirken maliyetlerini düşük tuttuğunu ve satışlardan elde ettiği gelirin büyük bir kısmını brüt kar olarak kaydettiğini gösterir. Dolayısıyla şirketin rekabet avantajına sahip olduğunu veya ürün/hizmet fiyatlandırmasında başarılı olduğunu gösterebilir. Öte yandan düşük bir brüt kar marjı, yüksek maliyetler veya zayıf fiyatlandırma gücü nedeniyle şirketin karlılığının tehdit altında olabileceğine işaret edebilir.

Brüt kar marjı, şirketin genel karlılığını değerlendirmek ve diğer maliyetlerle karşılaştırmak için önemlidir. Yatırımcılar, bu oranı sektördeki diğer şirketlerle karşılaştırarak ilgili şirketin maliyet yönetimi ve fiyatlandırma stratejileri hakkında daha derin bir anlayış elde edebilirler.

Net Kar Marjı

Net kar marjı, bir şirketin tüm giderler, vergiler, faizler ve diğer masraflar çıkarıldıktan sonra satış gelirlerinden elde ettiği karı gösteren önemli bir finansal göstergedir. Temel analizde bu oran, şirketin genel karlılığını ve maliyet kontrolünü değerlendirmek için kullanılır.

Bu oran, şirketin ne kadar etkili bir şekilde operasyonlarını yönettiğini ve tüm maliyetlerini kontrol altında tutarak kar elde ettiğini gösterir. Yüksek bir net kar marjı, şirketin operasyonel verimliliğinin yüksek olduğunu, maliyetlerini etkin bir şekilde yönettiğini ve genel olarak güçlü bir finansal performansa sahip olduğu şeklinde yorumlanabilir.

Gelir Büyüme Oranı

Gelir büyüme oranı, bir şirketin belirli bir dönemde elde ettiği gelirlerin, önceki dönemle kıyaslandığında ne kadar arttığını veya azaldığını gösteren önemli bir performans göstergesidir. Bir şirketin ne kadar hızlı büyüdüğünü, yeni müşteri kazanma kapasitesini ve ürün ya da hizmetlerine olan talebin artışını anlamak açısından önem taşır.

Yüksek bir gelir büyüme oranı, şirketin etkin bir iş stratejisi izlediğini, pazar payını artırdığını ve sektördeki rekabet avantajını koruduğu anlamına gelebilir. Buna karşılık düşük veya negatif bir gelir büyüme oranı; talep daralması, rekabetin artması veya iç operasyonel sorunlar gibi çeşitli nedenlerden kaynaklanabilir.

Gelir büyüme oranı, genellikle yıllık veya çeyreklik bazda hesaplanır ve şirketin önceki dönemdeki gelirleriyle karşılaştırılarak yüzdelik bir artış ya da azalma olarak ifade edilir. Yatırımcılar, bu oranı izleyerek şirketin uzun vadeli büyüme potansiyelini değerlendirir.

Borç/Özsermaye Oranı

Borç/Özsermaye oranı, şirketin ne kadar borca sahip olduğunu özsermayesi ile karşılaştırarak, şirketin borçluluğunun düzeyini ve finansal riskini ölçer. Şirketin sermaye yapısının ne kadar dengeli olduğunu ve borçlarının özsermayesine göre ne kadar büyük olduğunu anlamak için kullanılır.

Bu oran, sektöre ve şirketin faaliyet gösterdiği piyasaya göre değişkenlik gösterebilir. Örneğin, sermaye yoğun sektörlerde (inşaat, altyapı gibi) şirketlerin borç/özsermaye oranları genellikle daha yüksek olabilir. Ancak bu durum, her zaman şirketin riskli olduğu anlamına gelmez; önemli olan, sektör ortalamalarıyla karşılaştırıldığında oranların ne düzeyde olduğudur.

Faiz Karşılama Oranı

Faiz karşılama oranı, bir şirketin borç yükünü ve bu borçları karşılama yeteneğini değerlendiren kritik bir finansal göstergedir. Şirketin faiz giderlerini ne ölçüde karşıladığını anlamak için kullanılır ve şirketin faaliyet kârının, borçlarından kaynaklanan faiz ödemelerini ne kadar rahat karşılayabileceğini gösterir.

Yüksek bir faiz karşılama oranı, şirketin faaliyet kârının faiz ödemelerini karşılamada yeterli olduğunu ve hatta bu ödemeleri rahatça yapabileceğini gösterir. Bu durum, şirketin finansal yapısının sağlıklı olduğuna ve borçlarının finansmanında güçlü bir pozisyonda olduğuna işaret eder.

Özellikle ekonomik dalgalanmalara duyarlı sektörlerde faaliyet gösteren şirketler için bu oran hayati öneme sahiptir. Faiz oranlarındaki artışlar veya beklenmedik ekonomik zorluklar, düşük faiz karşılama oranına sahip şirketler için ciddi finansal sorunlara yol açabilir.

Özsermaye Getirisi (ROE)

Özsermaye getirisi (ROE), bir şirketin hissedarlarının yatırdığı sermayeyi ne kadar verimli kullandığını ifade eder. Şirketin net kârının, özsermayeye oranlanmasıyla elde edilir ve şirketin elde ettiği kârın hissedarların yatırdığı sermayeye oranla ne kadar etkili olduğunu ortaya koyar.

Yüksek bir ROE, şirketin özsermayesini verimli bir şekilde kullanarak hissedarlarına güçlü bir getiri sağladığını gösterir. Bu da şirketin yönetim becerisi ve operasyonel etkinliğinin bir işareti olarak kabul edilir.

Fiyat/Kazanç Oranı (P/E) Oranı

Fiyat/Kazanç Oranı (P/E Oranı), bir hisse senedinin mevcut piyasa değerinin, hisse başına düşen kazanca oranlanmasıyla elde edilen önemli bir değerleme ölçütüdür. Yatırımcıların bir hisse senedine ne kadar para ödemeye istekli olduğunu ve bu ödemeyi şirkete olan güvenin ne ölçüde etkilediğini gösterir.

Yatırımcılar, bu oranın yüksek olduğu durumlarda şirketin gelecekte daha yüksek kazançlar elde edeceğine inandıkları için hisseye daha fazla ödeme yapmaya istekli olurlar. Ancak yüksek bir P/E oranı, aynı zamanda hisse senedinin aşırı değerlenmiş olabileceği riskini de taşıyabilir. Bu durumda yatırımcılar, şirketin büyüme beklentilerini dikkatlice değerlendirmeli ve aşırı iyimserliğin piyasa balonuna yol açabileceğini göz önünde bulundurmalıdırlar.

Düşük bir P/E oranı ise ya hisse senedinin düşük değerli olduğu ya da şirketin gelecekteki kazançlarıyla ilgili piyasa beklentilerinin düşük olduğu anlamına gelebilir. Bu da hisse senedinin cazip bir yatırım fırsatı sunduğunu gösterebilir, ancak aynı zamanda şirketin performansında potansiyel riskler veya zorluklar olduğuna da işaret edebilir.

P/E oranı, aynı sektördeki şirketler arasında karşılaştırma yapmak için de kullanılır. Benzer iş modellerine ve gelir kaynaklarına sahip şirketler arasında P/E oranlarının karşılaştırılması, hangi hisse senetlerinin daha iyi bir değer sunduğunu belirlemeye yardımcı olabilir.

Fiyat/Defter Değeri (P/B) Oranı

Fiyat/Defter Değeri (P/B Oranı), bir şirketin piyasa değerinin, defter değeri olarak bilinen muhasebe değerine oranlanmasıyla elde edilir. Yatırımcıların bir şirketin hisseleri için ne kadar ödeme yapmaya istekli olduklarını ve bu ödemenin şirketin net varlıklarıyla ne ölçüde uyumlu olduğunu ifade eder.

P/B oranı, şirketin piyasa değeri ile defter değerini karşılaştırarak piyasanın şirketin varlıklarını nasıl değerlendirdiğini ortaya koyar. Yüksek bir P/B oranı, yatırımcıların şirketin varlıklarının gelecekte daha yüksek getiri sağlayacağına inandıklarını gösterebilir. Dolayısıyla yatırımcılar, şirketin varlıklarının altında yatan büyüme potansiyelini ve getiri beklentilerini göz önünde bulundurarak, hisse senedine daha fazla ödeme yapmayı kabul edebilirler.

Fiyat/Satış Oranı (P/S) Oranı

Fiyat/Satış Oranı (P/S Oranı), bir şirketin piyasa değerinin, şirketin toplam satışlarına oranlanmasıyla hesaplanır. Şirketlerin gelirlerine dayalı olarak değerlenmesini sağladığı için yatırımcılar arasında yaygın bir ölçüt olarak kabul edilir.

P/S oranı, şirketin satışlarına göre ne kadar ödenmesi gerektiğini belirler. Yüksek bir P/S oranı, yatırımcıların şirketin gelecekteki büyüme potansiyeline olan güvenini ve bu büyümenin satışlara nasıl yansıyacağına inandıklarını gösterebilir. Özellikle büyüme aşamasındaki şirketlerde yüksek P/S oranları, yatırımcıların gelecekteki satış artışları ve pazar genişlemesi beklentilerini yansıtır.

P/S oranı, özellikle kâr marjlarının düşük olduğu veya zarar eden şirketlerde kâr rakamlarının yanıltıcı olabileceği durumlarda kullanışlıdır. Şirketin gelirlerine odaklanarak kâr marjlarının yanıltıcı etkilerini en aza indirir. Bu nedenle yatırımcılar P/S oranını genellikle hızlı büyüyen sektörlerdeki şirketleri değerlendirirken kullanır, çünkü bu sektörlerde kâr marjları dalgalı olabilir ancak gelir artışı belirleyici bir faktör olabilir.

Şirket Yönetimi ve Kurumsal Yapı

Şirketin yönetim kadrosunun yetkinliği, deneyimi ve karar alma süreçlerindeki etkinliği, şirketin genel performansını ve uzun vadeli sürdürülebilirliğini doğrudan etkiler. Aynı zamanda şirketin kurumsal yapısı, yönetim kurulu üyelerinin bağımsızlığı, hissedarlarla olan ilişkiler ve etik iş uygulamaları gibi unsurlar, yatırımcıların şirkete olan güvenini artırabilir.

Yönetim ekibinin deneyimi ve geçmiş performansı, şirketin gelecekteki başarısına yönelik önemli bir gösterge olabilir. Yönetim kadrosunun sektördeki deneyimi, daha önceki başarıları ve kriz yönetimi konusundaki yetenekleri, şirketin karşılaşabileceği zorlukları aşma kapasitesini yansıtır. Yatırımcılar, güçlü bir liderlik ekibi tarafından yönetilen şirketleri tercih etme eğilimindedir, çünkü bu ekipler genellikle stratejik hedeflere ulaşma konusunda daha yüksek bir başarı oranına sahiptir.

İyi yapılandırılmış bir yönetim kurulu, hissedarların çıkarlarını koruma ve şirketin stratejik yönünü belirleme konusunda hayati bir rol oynar. Kurul üyelerinin bağımsızlığı, yönetimden bağımsız kararlar alınabilmesini ve potansiyel çıkar çatışmalarının önlenmesini sağlar. Ayrıca şirketin iç kontrol mekanizmaları ve risk yönetim stratejileri de kurumsal yapının bir parçasıdır ve bunlar, şirketin uzun vadeli sürdürülebilirliğine katkıda bulunur.

Yatırımcılar, sadece finansal göstergelere odaklanmak yerine yönetim ekibinin yetkinliğini ve şirketin kurumsal yapılarını da dikkate alarak daha bilinçli yatırım kararları verebilirler. Bu unsurlar, uzun vadeli başarıyı sağlama ve şirketin karşılaşabileceği riskleri minimize etme konusunda büyük öneme sahiptir.

Makroekonomik ve Sektörel Faktörler

Makroekonomik faktörler; genel ekonomik büyüme, enflasyon oranları, faiz oranları, döviz kurları ve işsizlik oranları gibi geniş çaplı ekonomik göstergeleri kapsar. Örneğin; yüksek enflasyon oranları, tüketici harcamalarını kısıtlayabilir ve bu da perakende gibi tüketiciye yönelik sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin gelirlerini olumsuz etkileyebilir.

Aynı şekilde faiz oranlarındaki artış, borçlanma maliyetlerini artırarak şirketlerin kârlılığını düşürebilir. Bu nedenle yatırımcıların makroekonomik koşulları izleyerek, şirketlerin bu koşullar altındaki performansını ve dayanıklılığını değerlendirmesi önemlidir.

Sektörel faktörler ise bir şirketin faaliyet gösterdiği sektörün genel durumu, rekabet ortamı, sektör trendleri ve düzenleyici değişiklikler gibi unsurları içerir. Her sektör, kendine özgü dinamiklere sahiptir ve bu dinamikler, sektördeki şirketlerin başarısını belirleyen kritik faktörlerdir.

Örneğin, teknoloji sektöründe yenilikçilik ve Ar-Ge yatırımları önemliyken, enerji sektöründe ham madde fiyatları ve çevresel düzenlemeler daha büyük bir rol oynar. Yatırımcılar, sektörel analiz yaparak şirketin içinde bulunduğu sektörün gelecekteki büyüme potansiyelini ve karşılaşabileceği zorlukları anlamaya çalışmalıdır.

Küresel ekonomik koşullar da şirket performansını etkileyebilir. Özellikle uluslararası piyasalarda faaliyet gösteren şirketler, döviz kurlarındaki dalgalanmalardan, ticaret politikalarından ve küresel talep değişikliklerinden doğrudan etkilenebilir.

Örneğin; bir ihracatçı şirket, yerel para biriminin değer kaybetmesi durumunda rekabet avantajı kazanabilirken küresel bir resesyon, ihracat talebini azaltarak gelirlerini olumsuz etkileyebilir.

Teknik Analizde Bakılması Gerekenler

Teknik analiz, yatırımcıların hisse senetlerinin gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmek için geçmiş fiyat verilerini, ticaret hacmini ve diğer istatistiksel göstergeleri incelemelerine dayanır. Hisse senedi piyasalarında fiyat ve hacim hareketlerinin belirli kalıplar ve eğilimler oluşturduğunu varsayar. Teknik analiz, bu kalıpları ve eğilimleri tespit ederek yatırımcılara hisse senetlerinin alım-satım zamanlaması konusunda rehberlik etmeyi amaçlar.

Teknik analizde, grafikler ve çeşitli göstergeler kullanılarak hisse senetlerinin geçmiş performansları incelenir. Bu göstergeler, yatırımcıların mevcut piyasa koşullarını ve olası fiyat hareketlerini değerlendirmelerine yardımcı olur.

Aşağıda teknik analiz sırasında kullanmanız gereken başlıca araçları sıraladık.

Fiyat Grafikleri

Fiyat grafikleri, teknik analizde en temel araçlardan biridir ve yatırımcıların hisse senetlerinin geçmiş performansını görsel olarak değerlendirmesine olanak tanır. Grafikler, belirli bir zaman diliminde hisse senedinin fiyat hareketlerini gösterir ve yatırımcılara fiyatın nasıl dalgalandığını, hangi seviyelerde destek veya direnç bulduğunu anlamaları için önemli ipuçları sağlar.

Fiyat grafikleri genellikle çizgi grafik, bar grafik ve mum grafik gibi çeşitli formatlarda sunulur:

• Çizgi grafik, genellikle kapanış fiyatlarını gösterir ve genel fiyat eğilimlerini takip etmek için kullanılır.
• Bar grafikler ise açılış, kapanış, en yüksek ve en düşük fiyatları gösterir ve fiyat hareketlerinin daha ayrıntılı bir resmini sunar.
• Mum grafikleri ise bar grafiklere benzer şekilde açılış, kapanış, en yüksek ve en düşük fiyatları içerir, ancak bu bilgileri daha görsel ve kolay anlaşılır bir formatta verir.

Grafik analizi, yatırımcılara piyasanın mevcut durumu hakkında önemli bilgiler verir. Örneğin, bir hisse senedinin fiyatının belirli bir direnç seviyesini aşması, yükseliş trendinin devam edeceğine işaret edebilirken, belirli bir destek seviyesinin altına düşmesi ise düşüş trendinin başlangıcını gösterebilir. Fiyat grafikleri, yatırımcıların bu tür kritik noktaları tespit etmelerine yardımcı olur ve alım-satım kararları için bir temel oluşturur.

Trend Analizi

Trend analizi, hisse senedi fiyatlarının belirli bir zaman diliminde nasıl hareket ettiğini inceleyerek gelecekteki fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışır. Piyasanın genel yönünü belirlemeye yardımcı olur ve yatırımcılara hangi yönde işlem yapmaları gerektiği konusunda yol gösterir.

Trendler genellikle üç ana kategoriye ayrılır:

• Yükseliş (boğa) trendi, hisse senedi fiyatlarının zamanla artış gösterdiği durumu ifade eder ve genellikle daha yüksek zirveler ve daha yüksek dipler ile karakterizedir.
• Düşüş (ayı) trendi ise fiyatların genel olarak azaldığı bir durumu tanımlar ve daha düşük zirveler ile daha düşük dipler ile kendini gösterir.
• Yatay trend ise fiyatların belirli bir aralıkta dalgalandığı, belirgin bir yön olmadığı durumu temsil eder.

Bir yükseliş trendinde yatırımcılar, genellikle alım yapmayı tercih ederken düşüş trendinde satış yapmayı veya piyasadan uzak durmayı seçebilirler. Yatay trendlerde ise fiyatlar genellikle belirli bir aralıkta dalgalandığından destek ve direnç seviyelerini izleyerek alım-satım yapabilirler.

Destek ve Direnç Seviyeleri

Destek ve direnç seviyeleri, hisse senedi fiyatlarının belirli aralıklarda nasıl davrandığını anlamak için kullanılır. Fiyatların geçmişte belirli bir aralıkta duraklama veya geri dönme eğiliminde olduğu noktaları gösterir ve gelecekteki fiyat hareketleri için ipuçları sağlar.

Destek seviyesi, bir hisse senedinin fiyatının düşüş eğiliminde olduğu, ancak bu seviyeye ulaştığında alıcıların devreye girerek fiyatı tekrar yukarı çektiği bir noktadır. Bu seviyede talebin artmasıyla fiyatlar genellikle daha fazla düşmez ve yukarı yönlü bir hareket başlar. Destek seviyeleri, yatırımcıların alım yapmayı düşündükleri seviyelerdir, çünkü fiyatın bu noktadan yukarı çıkacağı beklentisi vardır.

Direnç seviyesi ise bir hisse senedinin fiyatının yükseldiği, ancak bu seviyeye ulaştığında satıcıların devreye girerek fiyatı aşağı çektiği bir noktadır. Arzın artmasıyla fiyatlar genellikle daha fazla yükselmez ve aşağı yönlü bir hareket başlar.

Destek ve direnç seviyeleri, yatırımcıların hisse senedi fiyatlarının hangi noktada duraklayabileceğini, yön değiştirebileceğini veya belirli bir seviyeyi kırarak devam edebileceğini anlamalarına yardımcı olur.

Hareketli Ortalama (Moving Average)

Hareketli ortalamalar, hisse senedi fiyatlarının zaman içindeki ortalama hareketini yumuşatarak fiyat trendlerini daha kolay görmeyi sağlar. Fiyatların genel eğilimlerini belirlemeye yardımcı olur ve potansiyel alım-satım sinyalleri oluşturur.

Basit hareketli ortalama (SMA), belirli bir dönem boyunca hisse senedi fiyatlarının ortalamasını alarak hesaplanır. Örneğin, 50 günlük bir SMA, son 50 günün kapanış fiyatlarının ortalamasını temsil eder.

SMA, fiyat dalgalanmalarını yumuşatarak temel eğilimleri ortaya çıkarır ve yatırımcıların fiyatların hangi yönde hareket ettiğini anlamalarına yardımcı olur. Fiyatlar SMA’nın üzerinde seyrettiğinde genellikle bir yükseliş trendi sinyali alınır, altında olduğunda ise düşüş trendi işaret edilir.

Üssel hareketli ortalama (EMA) ise SMA’ya kıyasla daha fazla ağırlığı en son fiyatlara vererek daha hızlı tepki veren bir ortalamadır. Özellikle kısa vadeli yatırımcılar için kullanışlıdır, çünkü EMA, fiyat değişikliklerine daha hızlı yanıt vererek alım-satım kararlarını daha erken vermeye yardımcı olabilir.

Göreceli Güç Endeksi (RSI)

Göreceli Güç Endeksi (RSI), hisse senedi fiyatlarının hızını ve değişim oranını ölçen bir momentum osilatörüdür. Teknik analizde yaygın olarak kullanılan RSI, fiyatların aşırı alım veya aşırı satım seviyelerine ulaşıp ulaşmadığını değerlendirmeye yardımcı olur.

RSI, 0 ile 100 arasında bir değer alır. Geleneksel olarak RSI değeri 70'in üzerine çıktığında hisse senedinin aşırı alım bölgesine girdiği ve fiyatların düzeltme yapabileceği düşünülür. Bu durumda yatırımcılar olası bir geri çekilme veya düzeltme için hazırlıklı olabilirler.

Tam aksine RSI değeri 30'un altına düştüğünde hisse senedinin aşırı satım bölgesine girdiği ve potansiyel olarak toparlanma gösterebileceği kabul edilir. Bu durum, hisse senedi fiyatlarının yükselebileceği düşüncesiyle alım fırsatı olarak değerlendirilebilir.

RSI, yalnızca aşırı alım ve aşırı satım seviyelerini belirlemekle kalmaz, aynı zamanda fiyat hareketlerindeki olası dönüş noktalarını da işaret edebilir. Örneğin, bir hisse senedi RSI’si 70'in üzerinde yüksek bir değer gösterirken fiyatlarda yükseliş hızının yavaşlaması, bir trend dönüşü sinyali olabilir. Benzer şekilde RSI 30'un altındayken fiyatlardaki düşüşün ivme kaybetmesi, bir yükseliş trendinin başlangıcına işaret edebilir.

MACD

MACD (Hareketli Ortalama Yakınsama Diverjansı), teknik analizde yaygın olarak kullanılan bir momentum ve trend takip göstergesidir. Hisse senetlerinin kısa vadeli ve uzun vadeli hareketli ortalamaları arasındaki farkı analiz ederek trendlerin güçlenip güçlenmediğini belirlemek için kullanılır.

MACD, üç ana bileşenden oluşur:

• MACD çizgisi, kısa vadeli (genellikle 12 günlük) üssel hareketli ortalama (EMA) ile uzun vadeli (genellikle 26 günlük) EMA arasındaki farkı gösterir.
• Sinyal çizgisi, genellikle 9 günlük EMA'dan oluşur ve MACD çizgisine göre alım-satım sinyalleri üretir.
• MACD histogramı ise MACD çizgisi ile sinyal çizgisi arasındaki farkı temsil eder ve piyasa momentumunun gücünü gösterir.

MACD’nin ana kullanım alanlarından biri, MACD çizgisinin sinyal çizgisini yukarı yönde kesmesiyle alım sinyali, aşağı yönde kesmesiyle satım sinyali üretmesidir. Bu kesişmeler, fiyat hareketlerinde olası bir dönüşün veya trend değişiminin habercisi olabilir.

MACD histogramı da trendin gücünü anlamak için kritik bir göstergedir. Histogramın pozitif olması (yani MACD çizgisinin sinyal çizgisinin üzerinde olması), yükseliş trendinin güçlü olduğunu gösterirken histogramın negatif olması düşüş trendinin güçlü olduğunu işaret eder. Histogramın sıfır çizgisine yaklaşması, momentumun zayıfladığı ve olası bir trend değişiminin yaklaştığı anlamına gelebilir.

Bollinger Bantları

Bollinger Bantları, teknik analizde fiyat volatilitesini ve potansiyel alım-satım noktalarını belirlemek için kullanılan bir göstergedir. John Bollinger tarafından geliştirilen bu gösterge, fiyat hareketlerinin normal aralıklarını tanımlamaya yardımcı olur.

Bollinger Bantları, üç ana bileşenden oluşur:

• Orta Bant: Genellikle 20 günlük basit hareketli ortalama (SMA) olarak hesaplanır ve fiyatların ortalama hareketini gösterir.
• Üst Bant: Orta bandın üzerinde yer alır ve genellikle 20 günlük SMA’nın üzerine eklenen 2 standart sapma ile hesaplanır. Üst bant, fiyatların yukarı yönlü ekstrem seviyelerini gösterir.
• Alt Bant: Orta bandın altında yer alır ve genellikle 20 günlük SMA’nın altına eklenen 2 standart sapma ile hesaplanır. Alt bant, fiyatların aşağı yönlü ekstrem seviyelerini gösterir.

Bollinger Bantları, fiyatların genellikle bu bantlar arasında kalma eğiliminde olduğunu varsayar. Fiyatların üst banda yaklaştığı durumlar aşırı alım koşulları olarak yorumlanabilir ve bu da potansiyel bir geri çekilme sinyali olabilir. Tersine fiyatların alt banda yaklaştığı durumlar aşırı satım koşulları olarak görülebilir ve bu da potansiyel bir yükseliş sinyali olarak değerlendirilebilir.

Bollinger Bantları'nın en önemli özelliklerinden biri, volatiliteyi ölçme kabiliyetidir. Bantların genişlemesi, fiyat volatilitesinin arttığını, daralması ise volatilitenin azaldığını gösterir. Daralan bantlar genellikle yaklaşan bir fiyat hareketinin habercisi olabilir. Bantların ani genişlemesi ise beklenmedik bir fiyat hareketinin gerçekleştiğini gösterebilir.

Fiyatların sürekli olarak üst bandın üzerinde veya alt bandın altında kalması, güçlü bir trendin devam ettiğine işaret edebilir. Ancak fiyatların bant dışına çıkması her zaman bir dönüş sinyali olarak değerlendirilmemelidir. Özellikle trendin güçlü olduğu dönemlerde, fiyatlar bantların dışında kalmaya devam edebilir.

Hacim Analizi

Hacim analizi, teknik analizde fiyat hareketlerinin gücünü ve geçerliliğini doğrulamak için kullanılır. Fiyat hareketlerinin altında yatan yatırımcı ilgisini ve piyasa katılımını anlamaya yardımcı olan hacim, genellikle fiyat hareketiyle birlikte yorumlanarak trendlerin sağlamlığını belirlemek için kullanılır.

Hacim analizi, bir varlığın belirli bir zaman diliminde alınıp satılan miktarını gösterir. Yüksek hacim, piyasada yoğun bir ilgi olduğunu ve fiyat hareketinin güçlü olduğunu gösterirken düşük hacim fiyat hareketinin daha zayıf olabileceğine işaret eder.

Hacim analizi, mevcut trendin doğruluğunu teyit etmek için oldukça kullanışlıdır. Örneğin, yükselen bir trendde artan hacim, trendin güçlü olduğuna ve muhtemelen devam edeceğine işaret eder. Tersine fiyatlar yükselirken hacim azalıyorsa bu durum trendin zayıfladığına ve bir geri dönüşün yaklaştığına işaret edebilir.

Hacim analizi aynı zamanda piyasanın belirli dönemlerdeki duyarlılığını da ölçer. Hacimdeki ani artışlar veya dalgalanmalar, piyasada önemli bir haber, duyuru veya ekonomik olayın etkisini gösterebilir. Bu tür hacim dalgaları, yatırımcıların dikkatini çekmeli ve potansiyel fırsatlar veya riskler olarak değerlendirilmelidir.

Hacim analizi, yatırımcılara daha fazla içgörü sunmak için çeşitli göstergelerle birlikte kullanılabilir. Örneğin, Hacim Ağırlıklı Ortalama Fiyat (VWAP), On-Balance Volume (OBV) gibi göstergeler, hacimle ilgili verileri daha ayrıntılı bir şekilde analiz etmeye ve fiyat hareketlerini daha iyi anlamaya yardımcı olabilir.