Hareketli Ortalama (Moving Average) Nedir?

Hareketli Ortalamalar (moving averages), bir finansal enstrümanın belirli dönemdeki fiyatının ortalaması alınarak hesaplanan göstergelerdir. Bir finansal ürünün fiyatıyla ilgili teknik analiz yaparken, hareketli ortalamalardan da yararlanılır. Çünkü hareketli ortalama, fiyat hareketinin yönüne dair fikir verebildiği gibi grafikteki destek ve direnç noktalarını belirlemek için de kullanılır.

Hareketli ortalama doğası gereği sonradan gelen - gecikmeli bir göstergedir. Yani önce fiyat hareketleri gerçekleşir ve sonra onların ortalamalarına bakılır. Bu yüzden de gelecekte yaşanabilecek fiyat hareketlerine yönelik tahminler yürütmek için değil, varlığın mevcut durumuna yönelik yapılan analizlerin sağlamasını yapmak için kullanılır.

Hareketli Ortalamalar, MACD ve Bollinger Bantları gibi diğer popüler indikatörler için de temel oluşturur. Özellikle 50 günlük hareketli ortalama, 200 günlük hareketli ortalama ve RSI indikatörünün birlkte değerlendirilmesi, teknik analizin olmazsa olmazı niteliğindedir.

Hareketli Ortalama Grafiği Nasıl Okunur?

Grafik üzerinde her günün kapanış fiyatı belirli bir noktaya denk gelir ve bu noktalar birleştirilerek trend çizgisi oluşturulur. Bu trend çizgisi, yatırımcılara fikir sağlayan bir grafik haline gelir. Fiyatların trend çizgisini kırdığı güçlü hareketler, yatırımcılar için önemli bir teknik analiz sinyali olarak kabul edilir.

Günler geçtikçe grafik olgunlaşmaya başlar, kapanış fiyatları hareketli ortalama trend çizgisini oluşturur. Eğer fiyatlar trend çizgisini aşağı veya yukarı yönde kırarsa, bu durum yatırımcıların dikkat etmesi gereken sinyaller üretmiş olur. Aşağı yönlü kırılım, düşüş sinyali olarak yorumlanırken yukarı yönlü kırılım ise yükseliş sinyali biçiminde yorumlanır

Bu noktadan sonra, Basit Hareketli Ortalama (SMA), Exponential Moving Average (EMA) ve Weighted Moving Average (WMA) kavramlarını detaylı bir şekilde açıklayacağız. Bu sayede, hareketli ortalamaların farklı tipleri hakkında daha fazla bilgi sahibi olabileceksiniz.

Hareketli Ortalama Çeşitleri Nelerdir?

Teknik analizde en çok kullanılan hareketli ortalamalar şunlardır:

Basit Hareketli Ortalama (SMA),

Üstel Hareketli Ortalama (EMA),

Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA)

Basit Hareketli Ortalama (SMA)

Basit hareketli ortalama (SMA) en çok kullanılan hareketli ortalama türüdür. Bir finansal ürünün, belirlenen dönem içerisindeki günlük kapanış fiyatlarının ortalaması alınarak hesaplanır. Örneğin; 7 günlük basit hareketli ortalama = Ürünün kapanış fiyatlarının 7 gün boyunca toplanıp, 7’ye bölünmesi ile elde edilir.

Basit Hareketli Ortalama Örneği

Farzı misal finansal enstrümanımızın kodu XYZUSD olsun. XYDUSD’nin son 7 gündeki kapanış fiyatları da aşağıdaki gibi olsun:

• 1. Gün kapanış fiyatı: 10.50
• 2. Gün kapanış fiyatı: 10.80
• 3. Gün kapanış fiyatı: 11.20
• 4: Gün kapanış fiyatı: 11.50
• 5. Gün kapanış fiyatı: 11.80
• 6. Gün kapanış fiyatı: 12.00
• 7. Gün kapanış fiyatı: 12.20

7 günlük basit hareketli ortalama  = (7 günlük kapanış fiyatlarının toplamı / 7) olacağından; 79 / 7 ≈ 11.29 olarak bulunur

Basit hareketli ortalama, kısa vadeyi kapsayan piyasa analizleri için daha uygundur. Baz alınan periyod uzadıkça, basit hareketli ortalamanın yaptığınız analize olumlu katkısı giderek azalır. Hatta basit hareketli ortalamanın uzun dönemi kapsayan bir teknik analizde kullanılması, hatalı sonuçlar elde etmenize neden olabilir.

Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA)

Ağırlıklı hareketli ortalama, bir finansal enstrümanın belirli bir dönemdeki kapanış fiyatlarının ortalamasının hesaplanmasında, daha yakın dönem fiyatlarına daha fazla ağırlık verilmesi prensibine dayanır. Bu yöntem, basit hareketli ortalamada her günün aynı öneme sahip olduğu düşüncesinin aksine, daha sofistike bir yaklaşım olarak kabul edilir. Birçok analist, bu yöntemin daha etkili bir şekilde fiyat hareketlerini yakalamaya yardımcı olduğunu düşünmektedir.

Ağırlıklı hareketli ortalama hesaplamasında, daha eski tarihli fiyat hareketlerinin, daha yakın dönemdeki fiyat hareketlerine kıyasla daha az öneme sahip olduğu düşünülür. Bu, son fiyatların mevcut piyasa durumunu daha iyi yansıtması ve daha güncel trendleri yakalamak için kullanılır. Dolayısıyla, ağırlıklı hareketli ortalama, daha dinamik ve duyarlı bir gösterge olarak kabul edilir.

Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA) Örneği

Finansal enstrümanımız yine XYZUSD olsun. Aşağıdaki tabloda XYZUSD’nin 5 günlük kapanış fiyatları yer almaktadır.

Ağırlıklı hareketli ortalama (WMA) formülünü de şu şekilde hatırlatmış olalım:

WMA = (P1 * n + P2 * (n-1) + P3 * (n-2) + ... + Pn) / (n + (n-1) + (n-2) + ... + 1)

Formülde;

• WMA, ağırlıklı hareketli ortalama değerini temsil eder.
• P1, P2, P3... Pn, sırasıyla en son kapanış fiyatından başlayarak n gün öncesine kadar olan kapanış fiyatlarını temsil eder.
• n, ağırlıklı hareketli ortalamanın periyodunu belirleyen sayıdır. Her bir fiyatın ağırlığı bu periyodun tersine doğru azalır.

Fiyat tablosu ve Ağırlıklı hareketli ortalama formülüne göre tabloyu revize edelim ve Ağırlıklı ortalama fiyat sütunu ekleyelim.

XYZUSD ürününü ağırlık hareketli ortalaması bu durumda;

$30 + $23.47 + $17.80 + $12 + $6.07 = $89.34 olarak bulunur.

Üstel Hareketli Ortalama (EMA)

Üstel Hareketli Ortalama (EMA), teknik bir gösterge olup bir menkul kıymetin belirli bir süre içindeki fiyat değişimlerini gösterir. EMA'nın hesaplanmasında, belirli bir dönemdeki fiyat hareketlerinin ortalaması alınırken, yakın dönem fiyat hareketlerine daha fazla ağırlık verilir.

Üstel hareketli ortalama, Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA) ile benzer şekilde çalışır, ancak ilk günlerdeki fiyat rakamlarına düşük önem atfetmek yerine bu değerlerin de hesaplamaya dahil edilmesiyle farklılık gösterir. Örneğin, 100 günlük bir üstel hareketli ortalama, son 100 günün verilerini kullanırken, tüm tarihsel verileri hesaba katar. Bu nedenle, daha güncel ve geçerli bir analiz yöntemi olarak kabul edilir. EMA, yakın dönem fiyat hareketlerinin daha hızlı yansıtılmasını sağlayarak piyasadaki anlık değişimlere daha duyarlı bir şekilde tepki verebilir.

Üstel Hareketli Ortalama (EMA) Nasıl hesaplanır? EMA Formülü Nedir?

EMA = (Kapanış Fiyatı - EMA Önceki Değer) * Düzeltme Faktörü + EMA Önceki Değer

Burada, Kapanış Fiyatı, analiz yapılan zaman diliminin sonunda olan fiyatı temsil eder. EMA Önceki Değer ise bir önceki periyodun EMA değerini ifade eder.

Düzeltme Faktörü, seçilen zaman periyoduna bağlı olarak belirlenen bir değerdir. Bu faktör, seçilen periyodun uzunluğuna bağlı olarak değişebilir. Genellikle, 2 / (Periyod + 1) formülü kullanılarak düzeltme faktörü hesaplanır.

EMA hesaplaması periyodik olarak yapılır ve her yeni periyotta EMA değeri güncellenir. Bu sayede, daha yakın dönem fiyat hareketlerine daha fazla ağırlık verilir ve EMA, fiyat değişimlerine daha hızlı tepki verir.

14 günlük bir periyot için Üstel Hareketli Ortalama (EMA) formülü aşağıdaki gibi olacaktır:

EMA(14) = (Kapanış Fiyatı - EMA Önceki Değer) * (2 / (14 + 1)) + EMA Önceki Değer

Bu formülde, Kapanış Fiyatı, analiz yapılan günün sonunda olan fiyatı temsil eder. EMA Önceki Değer ise bir önceki günün EMA değerini ifade eder.

Düzeltme Faktörü, 2 / (14 + 1) şeklinde hesaplanır. 14 günlük periyot için düzeltme faktörü 0.1333 olarak bulunur.

Örneklerde görülebileceği üzere; 21 günlük EMA, en son fiyata %9.0 ağırlık verirken, 100 günlük EMA yalnızca %1.9 ağırlık verir. Bu nedenle, daha kısa dönemler için hesaplanan EMA'lar, piyasalarda yaşanan fiyat hareketlerine, daha uzun dönemler için hesaplananlara oranla daha duyarlıdır.

Üstel Hareketli Ortalama Örneği

Bir hisse senedinin kapanış fiyatları aşağıdaki gibi olsun:

• Gün 1: 50 USD
• Gün 2: 52 USD
• Gün 3: 55 USD
• Gün 4: 53 USD
• Gün 5: 57 USD

Üstel hareketli ortalama hesaplama yöntemini kullanarak, 5 günlük bir üstel hareketli ortalama (EMA) hesaplayalım. Bu örnekte, günlük kapanış fiyatları kullanılacak ve EMA'yı hesaplarken ağırlık faktörü olarak 2/(n+1) formülünü kullanacağız, burada n, hareketli ortalama periyodunu temsil eder.

Hesaplama adımları:

• 1. gün kapanış fiyatını başlangıç olarak kabul edelim: EMA1 = 50 USD (ilk günün EMA'sı, günlük kapanış fiyatı ile aynıdır).
• 2. gün için üstel hareketli ortalama hesaplama formülünü kullanalım:

EMA 2 = (Gün 2 kapanış fiyatı - EMA1) * (2/(2+1)) + EMA1

= (52 - 50) * (2/3) + 50 = 51.33 USD

EMA 3 = (55 - 51.33) * (2/(2+1)) + 51.33 = 53.22 USD

EMA 4 = (53 - 53.22) * (2/(2+1)) + 53.22 = 52.81 USD

EMA 5 = (57 - 52.81) * (2/(2+1)) + 52.81 = 54.74 USD

Sonuç olarak, bu hisse senedinin 5 günlük üstel hareketli ortalaması (EMA) 54.74 USD olacaktır.

Üstel Hareketli Ortalama (EMA) Nasıl Yorumlanır?

Üstel hareketli ortalama (EMA) da basit hareketli ortalama gibi analiz edilir ve yorumlanır. Ancak EMA, trendin yönünü analiz etme konusunda daha hassas bir filtre sunar. Eğer EMA giderek yükselen bir trende sahipse ve enstrümanın fiyatı EMA trend çizgisine yakın bir konumdaysa, bu durum genellikle alım sinyali olarak yorumlanır. Öte yandan, EMA düşen bir trende sahipse ve enstrümanın fiyatı EMA'nın üzerine çıkmışsa, bu durum genellikle satış sinyali olarak değerlendirilir.

Hareketli ortalamalar, genel trend yönünde işlem yapmaya yardımcı olabilir, ancak hiçbir teknik analiz yöntemi kesin sonuçlar sunmaz. Hareketli ortalamalar ayrıca destek direnç seviyelerini belirlemeye de yardımcı olur. Örneğin, yükselen bir trenddeki üstel hareketli ortalama (EMA), fiyattaki olası bir düşüşte "destek" görevi görebilir. Tam tersi bir senaryoda, düşen bir EMA varken ve ilgili enstrümanda yukarı yönlü bir fiyat hareketi gerçekleştiğinde, EMA trend çizgisinin "direnç" olarak çalışması beklenir. Hareketli ortalamalar, teknik analizin bir parçası olarak kullanıldığında, fiyat hareketlerini daha iyi anlama ve işlem stratejilerini oluşturma konusunda yatırımcılara yardımcı olabilir.

Hareketli Ortalamala Periyotları: Kaç Günlük Kullanmalıyım?

Hangi hareketli ortalama periyodunun kullanılacağı, yatırımcının ticaret stiline ve analiz ettiği zaman dilimine bağlıdır. Kısa vadeli yatırımcılar genellikle 10-20 günlük hareketli ortalamaları tercih ederken, orta ve uzun vadeli yatırımcılar 50, 100 veya 200 günlük hareketli ortalamaları kullanabilirler.

Kısa vadeli hareketli ortalamalar piyasa hareketlerine daha hızlı tepki verirken, uzun vadeli hareketli ortalamalar daha stabil ve az dalgalı trend göstergeleri sunar.

Kullanmakta olduğunuz işlem platformlarında bu sembolleri gördüğünüzde, artık ne anlama geldiğini bililiyor olacaksınız!

MA 50: 50 günlük hareketli ortalama

MA 100: 100 günlük hareketli ortalama

MA 200: 200 günlük hareketli ortalama

Hareketli Ortalama Kesişmeleri ve Trendler

Hareketli ortalamalar, teknik analizin önemli bir aracıdır ve fiyat hareketlerinin belirlenmesinde kullanılır. Geçmiş fiyat verilerine dayalı olarak hesaplanan göstergelerdir ve finansal enstrümanların trendlerini analiz etmek için kullanılır.

Özellikle popüler olan iki hareketli ortalama türü vardır: basit hareketli ortalama (SMA) ve üstel hareketli ortalama (EMA). Basit hareketli ortalama, belirli bir dönemdeki fiyatların ortalamasını alırken, üstel hareketli ortalama, daha yakın dönem fiyat hareketlerine daha fazla ağırlık verir.

Hareketli ortalamaların önemli bir kullanımı, trend değişimlerini belirlemektir. Örneğin, kısa vadeli hareketli ortalama ile uzun vadeli hareketli ortalamanın kesişmesi bir trend değişimi sinyali olarak kabul edilir. Eğer kısa vadeli hareketli ortalama, uzun vadeli hareketli ortalamayı yukarı yönlü keserse, bu "altın kesişme" veya Golden Cross olarak adlandırılır ve yükseliş trendinin devam edeceği düşünülür. Tam tersi durumda, kısa vadeli hareketli ortalama, uzun vadeli hareketli ortalamayı aşağı yönlü keserse, bu "ölüm kesişmesi" veya Death Cross olarak adlandırılır ve düşüş trendinin başlayabileceği düşünülür.

Hareketli ortalamaların kullanımıyla ilgili önemli bir nokta, herhangi bir teknik analiz aracının kesin sonuçlar veremeyeceğidir. Teknik analiz, yatırımcılara piyasadaki eğilimleri anlama ve karar vermelerine yardımcı olma amacıyla kullanılır, ancak yatırımcıların kendi risk yönetimi stratejilerini oluşturmaları ve diğer analiz araçlarıyla birlikte kullanmaları önemlidir. Ayrıca, piyasada her zaman beklenmedik durumlar ve dalgalanmalar olabileceğini unutmamak da önemlidir.