Çanak ve Ters Çanak Formasyonu

Başlıca trend dönüş sinyali göstergelerinden biri olan çanak formasyonları, yükseliş ve düşüş trendlerine vurgu yapar. Teknik analiz değerlendirmelerinde çokça tercih edilen ilgili paternler fiyat hareketlerini öngörmede oldukça kullanışlıdır.

Çanak grafiğinin zıttı ise ters çanak modeli olarak bilinir. Her iki modelleme de fiyatların dönüş sinyali vermesi gerektiğini belirtir.

Trendin sonlandığını gösteren bu paternler; özellikle emtia, hisse senedi, kripto para ve Forex piyasalarında çeşitli analizler için yönlendirici rol oynar. Fiyat hareketlerinin tam tersi yönünde şekil alacağını belirten modeller, piyasalarda herhangi bir varlığa yatırım yapanlar için öngörü sağlar.

Çanak Formasyonu (Rounding Bottom) Nedir?

İngilizcede Rounding Bottom olarak adlandırılan çanak paterni, tam bir kap şekline benzer. Grafikte finansal varlığın yukarı yönlü trendinden sonra satışlarla tekrar dip noktasına ulaşması sonucu çanak görünümü meydana gelir.

Satışların azalma eğilimine bağlı olarak bir süre yatay fiyat hareketleri görülebilir. Bu noktada satışlar azalmasına rağmen varlığa yeteri kadar talep olmaması nedeniyle fiyatta sıçrama gerçekleşmez. Bu durum, devam paterni şeklinde yorumlanır.

Çanağın en dip noktasında işlem hacmi de genellikle oldukça azdır. Dip noktada seyreden fiyatlar belirli bir süre dar bir alanda kalır.

Çanak modelinin devamında ise önce alışlar küçük bir ivme yakalar. Sonrasında alışların artmasıyla birlikte grafik yukarı yönlü seyretmeye başlar. Varlığa ilgi gösteren yeni yatırımcıların da gelmesiyle alış hacmi hızlanır. Bir süre sonra yüksek fiyatlardan gelen satışlarla tepe görünümü ortaya çıkar. İşte bu noktada esas hareket başlar.

Tepedeki direnç seviyesinin aşılmasıyla birlikte varlıkta yukarı yönlü bir hareket gerçekleşir. Direnç kırılımının gerçekleşmesi varlık fiyatının çıkış trendi onay sinyali olarak kabul edilir. Böylece patern tamamlanmış olur.

Direnç kırılırken işlem volümünün yükselmesi de önemli bir detaydır. İşlem hacminin modelle paralel biçimde ilerlemesi gerekir. Hacim çoğunlukla çanağın dibinde düşük seviyede, çanağın bitiminde ise yüksek seviyededir.

Ters Çanak Formasyonu Nedir?

Çanak modelinin tam zıttı ters çanak paterni olarak adlandırılır. Söz konusu model, çanak paterni kadar sık gözlemlenmez. Ancak oluştuğu zaman önemli bir satış sinyali niteliği taşır.

Grafiğin oluşumu sırasında düşen trendi takip eden alışlarla varlıkta bir yükseliş meydana gelir. Fiyat tepe noktaya ulaşır. Burada alışlar giderek azalırken, söz konusu enstrüman kendine yeni zirveler aramaya başlar. Bu dönem yükseliş trendinin sonlanması anlamına gelebilir. Çünkü artık satışlar yeterince hacimli olmadığı için fiyat hareketleri yatay bir doğrultuda ilerler.

Zamanla düşen hacim neticesinde yükselişe paralel şekilde varlık aşağı yönlü bir ivme izler. Satışlar önce yavaş, ardından hızlı şekilde artar.

Çanak görünümü sona ererken satış hacmi de giderek artış gösterir. Beklenen düşüş paterni tamamlandığında çanağın derinliği oranında bir düşüş daha öngörülür.

Çanak Formasyonunun Kullanımı

Çanak modelleri, yatırımcılar ve traderlar için alım şansı yakalamak adına incelenir. Grafiğin çanak formu oluşturması için fiyatların bir dip noktasından yükselmesi, sonra tekrar dip noktası oluşturması gerekir. Böylece fiyatların yükseliş trendine dönmesi tahmin edilir.

Çanak Formasyonu Örneği

Çanak (rounding bottom) modellemesi en çok döviz çiftleri ve hisse senetlerinde gözlemlenir. Yukarıdaki grafikte, bir finansal enstrümanın gerçekleştirdiği düşüş hareketinin ardından oluşturduğu dip ve yükselişe geçmesi ile ortaya çıkan çanak benzeri görüntüyü inceleyebilirsiniz.

Bu formasyonun en önemli özelliği yuvarlak biçimde bir dip hareketi oluşturmasıdır. Hatta orjinal adı olan rounding bottom, kelime kelime “oval dip” şeklinde tercüme edilebilir.

Çanak Formasyonunun Avantaj ve Dezavantajları

Çanak grafiği tahmin yürütme ve yatırım yapma bakımından bazı avantaj ve dezavantajlara sahiptir. Aşağıdaki tabloda bunları daha net bir şekilde görebilirsiniz:

Ters Çanak Formasyonunun Kullanımı

Ters çanak paterni hem kısa hem de uzun vadeli yatırımcılar tarafından kullanılabilir.

Kısa vadeli yatırımcılar ve traderlar, paternin tamamlanmasını bir süre bekledikten sonra pozisyon almaya başlayabilir. Uzun vadeli yatırımcılar ise modelin sonlanmasının ardından gerçekleşebilecek bir trend dönüşünü daha iyi değerlendirebilir.

Ters Çanak Formasyonu Örnekleri

Çeşitli finansal varlıklarda gözlemlenebilen ters çanak paterni, yatırımcılara çeşitli fırsatlar sunabilir. Geçmişten bir örnek olarak 2022 yılında EREGL hisse senedinin izlediği grafiğe bakabiliriz.

BİST hisselerinden olan EREGL, 2022 senesinde garfiğinde bir ters çanak görünümü oluşturmuştur. Mart ayında 25 TL’den yükselişe geçen hisse senedi 35 TL’ye ulaşarak zirve yapmıştır. Ardından hisse satış hacmini artırarak 25 TL’yi tekrar görmüştür.

Ters Çanak Formasyonu Avantaj ve Dezavantajları

Ters çanak grafikleri yatırımcıların pozisyon alması için kendi içinde olumlu ve olumsuz durumlara sahiptir. Paternin avantaj ve dezavantajları aşağıdaki tabloda görülebilir:

Çanak ve Ters Çanak Formasyonunun Kullanımı

Her iki model de finans dünyasında trend dönüş tahmini için kullanılan vazgeçilmez araçlar arasındadır. Ancak söz konusu göstergelerle pozisyon alınırken bazı noktaları göz önünde bulundurmak gerekir.

Genel olarak çanak ve ters çanak formasyonunun kullanımı sırasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar şu şekildedir:

• Modellerin çanak ve ters çanak olması için beklenen tüm özellikleri taşıması şarttır.
• Paternlerin en önemli gerekliliklerinden biri belirli bir dönem aralığında oluşmasıdır.
• Paternlerin alım-satım işlemlerinde yol gösterici olarak kullanılabilmesi için farklı teknik analiz araçları ile desteklenmesi gerekir. Bu sayede göstergenin doğruluğunun artması mümkün olabilir.

İki formasyon türü de yatırımcıların piyasadaki değişen trendleri daha iyi yorumlamasına yardım eden teknik araçlardır. Paternlerin doğru şekilde okunması yatırımcılara kazançlı hamleler yapabilme fırsatı sunar.

Çanak ve Ters Çanak Formasyonu Arasındaki Farklar

Çanak ve ters çanak grafikleri piyasa değerlendirmelerinde tercih edilen iki zıt modeldir. Her iki formatta da trend sonu ve başlangıcı durumları tahmin edilebilir.

İki paternin temel farkları şu şekildedir:

Çanak ve ters çanak model ikilisi diğer teknik analiz araçları ve hacim göstergeleriyle birleştirilerek pozisyonlarda verimli sonuçlar elde edilmesine yardımcı olabilir.