Borsada Osilatör Nedir?

Finansal yatırım kararları alınırken, bütüncül bir bakış açısına sahip olmak, bu yatırımlardan elde edeceğiniz kazancı artırabilir. Bu amaçla kullanılan en önemli araçlardan ikisi, şüphesiz temel analiz ve teknik analizdir.

Teknik analiz; doğası gereği karmaşık ve uzmanlık kazanılması görece zor bir alandır. Başarılı analizler ortaya koyabilmek için, piyasaların ve yatırım enstrümanların kendilerine özgü dinamiklerini kavramanın yanında, yaşanan fiyat hareketlerinin verdiği mesajları almak ve doğru biçimde yorumlamak son derece önemlidir. Bunu yaparken de indikatör ve osilatör şeklinde sınıflandırılabilecek göstergelerden yararlanılır.

Bu makalede, osilatörleri derinlemesine ele almaya çalışacak; teknik analizde nasıl kullanıldıklarına dair birtakım örnekler üzerinden ilerleyerek, borsada osilatörlerin yeri ve önemi üzerinde duracağız.

Osilatör Nedir, Ne İşe Yarar?

Osilatörler; finansal piyasalarda fiyat, hacim veya faiz gibi verileri kullanarak oluşturulan, belirli bir zaman diliminde hareket eden ve grafik üzerinde çoğu zaman çizgi ya da historgram biçiminde görselleştirilen teknik analiz göstergeleridir.

Hisse senedi piyasası, forex, emtia, vadeli işlemler ya da kripto para piyasalarında işlem yapan traderlar tarafından; özellikle de gün içi alım satım kararları alınırken sıklıkla başvurulan analiz araçlarının başında osilatörler gelir.

Yatırımcıların piyasaların yönünü tayin etmekte zorlandığı durumlarda başvurduğu araçların başında gelen osilatörlerin 3 temel işlevi bulunur.

• Aşırı alım ve aşırı satım noktalarının tespiti
• Trend takibi veya dönüş sinyallerinin tespiti
• Uygun alım satım sinyallerinin belirlenmesi

Osilatörlerin en önemli fonksiyonu, analizi gerçekleştirilen finansal aracın fiyatlarının aşırı alım ya da aşırı satım noktalarına gelip gelmediğini belirlemektir. Bu sayede yatırımcılar, alım satım kararlarını daha doğru bir şekilde alabilirler.

Osilatörler Neden Önemli?

Borsada fiyatların yatay bantta hareket ettiği ve belirgin bir trendin oluşmadığı zamanlarda düzeltme seviyelerini tespit edebilen bir gösterge olan osilatörler, bu nedenle özellikle piyasanın belirsiz olduğu zamanlarda yatırımcılar tarafından takip edilmelidir.

Osilatörler, yatırımcılara fiyat hareketlerinin momentumunu, aşırı alım satım koşullarını ve trend değişimlerini anlama konusunda yol gösterir. Bu sayede değişimler henüz gerçekleşmeden önce pozisyon alma fırsatı doğar.

Osilatörlerin en kritik faydalarından biri de yatırımcılara hızlı aksiyon alma noktasında yardımcı olmalarıdır.

Osilatörlerin Gelişim Süreci

Finansal osilatörlerin tarihçesi, teknik analiz alanının gelişimiyle de doğrudan bağlantılıdır. 20 yüzyılın ilk yıllarında teknik analiz analistler arasında popüler hale gelmeye başladı. O dönemde kullanılan osilatörler günümüzdekilere göre daha farklıydı ve temel olarak fiyatların zaman içindeki değişimini ölçen basit matematiksel hesaplamalara dayanıyordu.

1960’lı yıllara gelindiğinde ise teknik analiz daha yaygın hale geldi ve finansal piyasalardaki bilgisayar kullanımı arttı. Bu, daha karmaşık osilatörlerin geliştirilmesine olanak tanıdı. Gerald Appel, 1960'larda popüler bir osilatör olan "Moving Average Convergence Divergence (MACD)"yi geliştirdi.

1970 sonrasında daha fazla teknik analiz aracı ve osilatör geliştirildi. Osilatörlerin yanı sıra hareketli ortalamalar, Bollinger Bantları ve daha pek çok gösterge yaygın olarak kullanılmaya başlandı.

Öte yandan günümüze gelindiğin bilgisayar teknolojisinin hızla gelişmesiyle birlikte, daha karmaşık matematiksel ve istatistiksel osilatörlerin kullanımı arttı. Fibonacci retracement seviyeleri, stokastik osilatörler ve daha pek çok gösterge finansal analizde yaygın olarak kullanılmaya başlandı.

Teknik Analizde En Çok Kullanılan Osilatörler

Arz-talep piyasalarında aşırı alım ve satım hareketlerini erken zamanda belirleme özelliğine sahip olan osilatörler, bir çizgi ya da histogram şeklinde çizilir.

Teknik analiz yaparken en çok rağbet gören osilatörler şunlardır:

RSI (Relative Strength Index): J. Welles Wilder Jr. tarafından geliştirilen ve 1978 yılında ‘New Concepts in Technical Trading Systems’ adlı kitabında da yer verdiği Göreceli Güç Endeksi (RSI), teknik analizde kullanılan bir momentum göstergesidir. RSI, bir menkul kıymetin fiyatındaki aşırı değerli veya düşük değerli koşulları değerlendirmek için o menkul kıymetin son fiyat değişikliklerinin hızını ve büyüklüğünü ölçer.

RSI, sıfırdan 100'e kadar bir ölçekte osilatör (çizgi grafiği) olarak görüntülenir. Genel olarak, RSI değerinin 70 veya üzerinde olması aşırı alım durumunu gösterir. 30 veya altındaki bir değerlendirme aşırı satım durumuna işaret eder.

Stokastik Osilatör: Stokastik osilatör, fiyatların kapanış aralığını mevcut dönemin en yüksek ve en düşük aralığına göre karşılaştırarak hesaplanır. Osilatörün piyasa hareketlerine duyarlılığı, bu zaman periyodunu ayarlayarak veya sonucun hareketli ortalamasını alarak azaltılabilir. 0-100 arası bir değer kullanarak aşırı alım ve aşırı satım alım satım sinyalleri oluşturmak için de kullanılır.

MACD (The Moving Average Convergence Divergence): Teknik analizde hem osilatör hem de trend takip eden bir indikatör olarak kullanılır. MACD osilatörü, bireysel yatırımcıların ve analistlerin piyasalardaki momentumu ölçmek için kullandıkları en popüler ve yaygın teknik analiz göstergelerinden biridir.

MACD göstergesinin yaygın olarak kullanılmasının başlıca nedeni kısa vadeli momentum artışlarını veya düşüşlerini hızlı hesaplama ve gösterme kabiliyetiyle doğrudan bağlantılıdır.

CCI (Commodity Channel Index): Aşırı alım veya satım sinyalleri sağlar. Fiyatın ortalama fiyata göre ne kadar yüksek ya da düşük olduğunu gösterir.

Osilatörlerin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir?

Teknik analizin bir parçası olarak kullanılan osilatörler, yatırımcılara farklı avantajlar sunarken, bazı sınırlamaları ve riskleri de beraberinde getirir.

İşte bu avantajlar ve dezavantajlar:

Avantajlar:

Aşırı Alım ve Aşırı Satım Bölgelerini Bulma: Osilatörler, aşırı alım veya aşırı satım bölgelerine ulaşıldığında sinyaller üretebilir. Bu, yatırımcılara fiyatların potansiyel olarak tersine dönebileceği noktaları belirleme konusunda yardımcı olabilir.

Kısa Vadeli İşlem Kolaylığı: Özellikle kısa vadeli piyasa hareketlerini yakalama kapasitesine sahiptirler. Bu sebeple, scalping ya da day trading yapan yatırımcılar için bu oldukça kullanışlıdırlar.

Trend Değişikliklerini Tespit Etme: Bazı osilatörler, trend değişikliklerini önceden tahmin etmeye yardımcı olabilir. Örneğin, bir osilatörün trend çizgisi fiyat grafiğinin trend çizgisini kesiyorsa, bu olası bir trend dönüşünün sinyali olabilir.

Dezavantajlar:

Yanlış Sinyal Faktörü: Osilatörler zaman zaman yanlış sinyaller üretebilirler. Aşırı alım veya aşırı satım bölgesine ulaşılmasına rağmen, fiyatlar hala mevcut trendlerine devam edebilir. Dolayısıyla, yalnızca bu sinyallere dayanarak işlem yapmak riskinizi artırabilir.

Volatilite Detayı: Bazı osilatörler, piyasadaki volatiliteyi ihmal edebilir ve aşırı alım veya aşırı satım bölgelerine ulaşmak için fiyatların normal volatilitesini hesaba katmayabilir. Bu da yanıltıcı sinyallere yol açabilir.

Sürekli Takip İstemesi: Piyasa şartlarındaki değişiklikler, osilatörlerin sunduğu bilgilerin güncelliğini etkileyebilir. Bu da yatırımcının sürekli olarak göstergeleri takip etmesini gerektirir.

Sonuç olarak, osilatörler kullanışlı araçlar olabilir, ancak yanlış sinyal riski ve diğer dezavantajları göz önünde bulundurularak dikkatli bir şekilde kullanılmalıdır. Yatırımcılar, bu göstergelerden üretilen sinyalleri, diğer analiz yöntemleriyle birleştirerek daha isabetli kararlar alabilir.

Osilatör ile İndikatör Arasındaki Farklar

Teknik analizde sıkça kullanılan indikatörler ve osilatörler birbirlerine yakın görevleri icra etse de aralarında bazı farklılıklar bulunmaktadır.

Niteliksel Farklılık

İndikatörler hisse senedinin ya da bir emtianın fiyat trendi ile ilgili bilgi verir. Yani bize finansal varlığın fiyatının genel yönü hakkında yol gösterir. Osilatörler ise çalışma prensibi gereği aşırı alım ve satım bölgelerini gösterir.

İndikatörler fiyata odaklanırken osilatörler ise bölgesel bir sonuç verir. Örneğin, Hareketli Ortalama (Moving Average) bir indikatördür ve bir varlık fiyatının ortalamasını alarak trendin yönünü belirlemeye yardımcı olur. RSI (Relative Strength Index) osilatörü ise, aşırı alım (70 ve üzeri) veya aşırı satım (30 ve altı) bölgelerini belirlemek için kullanılır.

Zaman Farklılığı

Teknik analizde indikatörler genellikle uzun vadeli bir trend göstergesi olarak kabul edilir. Basit bir örnekle açıklamak gerekirse; bir varlığın fiyatının 200 günlük hareketli ortalaması bir trend göstergesi olarak değerlendirilebilir. Aksine osilatörler, fiyatın anlık dalgalanmalarını gösterir.

Bunlar genellikle kısa vadeli analiz yaparak alım satım yapılan stratejilerde kullanılır. Örneğin, stokastik osilatör, finansal varlığın son kapanış fiyatıyla önceki kapanış fiyatı arasındaki ilişkiyi gösterir.

Özetle indikatörler genellikle trend yönünü belirlemede, uzun vadeli analizlerde tercih edilirken, osilatörler fiyat dalgalanmalarını göstermeye ve kısa vadeli alım satım kararlarında yatırımcıya yol gösterir.